Örnek Sorular
Palme Yayınevi
21.Ünite / FOTOSENTEZ
- Fotosentezin ışığa bağımlı tepkimelerinde,
I. fotofosforilasyon,
II. substrat düzeyinde fosforilasyon,
III. oksidatif fosforilasyon
yöntemlerinden hangileri ile ATP sentezle-
nir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III - Fotosentezin ışığa bağımlı tepkimelerinde,
I. suyun parçalanması,
II. klorofilin yükseltgenmesi,
III. ETS'de elektron aktarımı
olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III - Bir bitki hücresine ait olan,
I. mitokondri,
II. ribozom,
III. golgi cisimciği,
IV. kloroplast
organellerinden hangilerinde ATP sentaz
enzimi bulunur?
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
D) II ve III E) II ve IV
17 C 18 B 19 D
� Klorofilden ayrılan uyarılmış elektronlar ETS aracılığı ile alıcı durumundaki klo-
rofil molekülüne aktarılırken taşıdığı enerjinin büyük bir kısmını kaybederek ilk
haline döner.
� Kaybedilen bu enerji ile kemiozmotik hipoteze göre ATP sentezi gerçekleşir. ATP
üretimi ışık enerjisi yardımıyla gerçekleştiğinden bu olaya fotofosforilasyon denir.
� Yükseltgenen ilk klorofil molekülünün elektron ihtiyacını karşılamak amacıyla,
su molekülü bir enzim tarafından ayrıştırılarak iki elektron, iki proton (H+) ve bir
oksijen atomunu oluşturur.
� Suyun parçalanması ile açığa çıkan hidrojenler, NADPH molekülünün oluşu-
munda kullanılırken, oksijen atmosfere verilir.
Işığa bağımlı tepkimelerde, Calvin döngüsünde kullanılmak üzere ATP
ve NADPH üretilir. Yan ürün olarak da O 2 açığa çıkar.
� Işığa bağımlı tepkimelerde ATP üretimi (fotofosforilasyon) kemiozmotik hipo-
teze göre gerçekleşir.
� Bu yöntemle ATP sentezi için gerekli olan fotosistemler, elekton taşıma sistemi
(ETS) ve ATP sentaz enzimi tilakoit zara gömülü olarak bulunur.
� Bu olayın gerçekleşmesi için öncelikli olarak tilakoit boşluktaki proton (H+) de-
rişiminin artması gerekir. Bu artış iki farklı şekilde gerçekleşir.
• Tilakoit boşlukta suyun ayrışması sonucu proton (H+) miktarı artar.
• Fotosistem II'den ayrılan elektronların fotosistem I'e aktarımı sırasında bir
miktar enerji açığa çıkar. Bu enerji yardımıyla stroma sıvısında bulunan pro-
tonlar (H+), ETS brimleri aracılığı ile tilakoit boşluğa pompalanır.
� Bu iki olay sonucunda tilakoit boşluktaki proton (H+) derişimi artar (pH değeri
düşer). Bu protonlar derişimlerinin yüksek olduğu tilakoit boşluktan ATP sen-
taz enzimi aracılığı ile stromaya aktarılırken ATP sentezlenir.
� Bu olaya fotofosforilasyon, zarın iki tarafındaki H+ yoğunluğuna bağlı olarak
ATP sentezlenmesine kemiozmozis denir.
Işık 4 H+ Işık
+2 H+ 4 H+
ADP+
Calvin
döngüsüne gider
NADP+ + H+
redüktazNADP+
kompleksiSitokrom Fotosistem I
sentazATP
Fotosistem II
Pq
Fd
Pc
STROMA(düşük H+ derişimi)
(düşük HSTROMA+ derişimi)
Tilakoit
zar
TİLAKOİT BOŞLUK (yüksek H+ derişimi)
ATP
NADPH
H+
H 2 Oe O 2
- e–
Pi
1/2
Işığa bağımlı tepkimeler ve kemiozmoz