Örnek Sorular
Palme Yayınevi
21.Ünite / FOTOSENTEZ
- Bir bitkiye oksijeni işaretli su ve karbonu işaret-
li karbon dioksit verilerek fotosentez yapması
sağlanmıştır.
Bu bitkinin fotosentezle ürettiği,
I. amino asitin karbon,
II. glikozun oksijen,
III. suyun hidrojen
atomlarından hangilerinin işaretli olması
beklenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III - Aşağıdakilerden hangisi fotosentezin hızına
etki eden genetik faktörlerden biri değildir?
A) Kütikula kalınlığı
B) Yaprağın yüzey alanı
C) Stoma sayısı
D) Işığın dalga boyu
E) Enzim miktarı
36.
Cam
fanus
Aydınlık ortamda bulunan yukarıdaki deney
düzeneğinde,
I. cam fanusun alüminyum folyo ile kaplan-
ması,
II. musluk açılarak fanusa bir miktar CO 2
püskürtülmesi,
III. fanusun içine CO 2 'yi tutan bir molekül
olan KOH kristallerinin konulması
işlemlerinden hangilerinin uygulanması fo-
tosentez olayını olumsuz etkiler?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
30 A 31 E 32 B 33 E
F. FOTOSENTEZİN HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
� Klorofil taşıyan bir hücrenin birim zamanda kullandığı CO 2 veya ürettiği O 2 mik-
tarı fotosentez hızını gösterir.
� Fotosentezin hızı, fotosenteze etki eden faktörlerden miktarı en düşük olana
göre belirlenir. Buna minimum yasası denir.
� Fotosentezin hızını etkileyen faktörler çevresel ve genetik olmak üzere ikiye ayrılır.
A. Genetik Faktörler
- Kloroplast sayısı: Yapraktaki kloroplast miktarı arttıkça fotosentez hızı da artar.
- Yaprak yapısı ve sayısı: Bitkilerde yaprak genişliği arttıkça birim zamanda so-
ğurulan güneş ışığı miktarı da artar. Bu nedenle fotosentez hızlanır. - Stoma sayısı: Stoma sayısı arttıkça bitkinin atmosferden aldığı CO 2 miktarı artar
ve fotosentez hızlanır. - Kütikula kalınlığı: Kütikula kalınlığının artması bitki hücrelerine ulaşan güneş
ışığı miktarının azalmasına neden olur. Böylece fotosentez tepkimeleri yavaşlar. - Enzim miktarı: Fotosentez tepkimeleri enzimlerin denetiminde gerçekleşir. Bu
nedenle fotosentezde görev yapan enzimlerin miktarı fotosentezin hızını etkiler.
B. Çevresel Faktörler - CO 2 miktarı:
CO 2
miktarı (%)
0,005 0,034
Fotosentezin hızı
� CO 2 fotosentezin ışıktan bağımsız tepkime-
lerinin başlaması için gereklidir. CO 2 miktarı
arttığında fotosentezin hızı belirli bir değere
kadar artar. Sonra da sabit kalır.
Fotosentezin gerçekleştiği bir ortama potasyum hidroksit (KOH) veya
kalsiyum hidroksit Ca(OH) 2 gibi CO 2 tutucular eklenirse ortamdaki CO 2 miktarı
azalır ve fotosentez yavaşlar.
- Işık Şiddeti:
Işık
şiddeti
Fotosentezin hızı
� Işık enerjisi almayan klorofilli bir hücre fo-
tosentez yapamaz. Işık, fotosentezin ışığa
bağımlı tepkimelerinde ATP ve NADPH'ın
sentezinde kullanılır. Işığın şiddeti arttığında
fotosentez hızı belirli bir değere kadar artar
sonra sabit kalır.
- Işığın Dalga Boyu:
� Bitkiler sadece görünür ışıkta (380 nm - 750 nm) fotosentez yapabilir. Bunun
nedeni klorofil pigmentinin sadece görünür ışığı soğurabilmesidir.
� Işığın dalga boyu ile fotosentezin hızı arasındaki ilişki Alman botanikçi Theodor
Engelmann tarafından yapılan bir deneyle gösterilmiştir.
� Engelmann, ışığı prizmadan geçirerek elde ettiği farklı dalga boylarındaki ışın-
ları ipliksi bir alg üzerine düşürmüştür. Algdeki fotosentez hızını ölçmek için
deney kabına sadece oksijenli solunum yapabilen bir bakteri türü koymuştur.