Örnek Sorular
Palme Yayınevi24.Ünite / BİTKİLERDE MADDE TAŞINMASI
- Mikoriza olarak adlandırılan yapılar ile ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru değil-
dir?
A) Bitki ve mantarlar arasında oluşur.
B) Bitki mantara besin aktarır.
C) Mantar hifleri bitkinin kök yüzey alanını ar-
tırır.
D) Atmosferik azotun toprağa bağlanmasını
sağlar.
E) Bitkinin topraktan aldığı su ve mineral mik-
tarını artırır. - Aşağıda A bitkisinin iki farklı canlı türü ile ilişkisi
verilmiştir.
- A bitkisinin kökünde bulunan nodüllerde
X canlısı yaşamaktadır. - A bitkisi ile Y canlısı mikoriza oluştur-
maktadır.
Buna göre,
I. X canlısı prokaryot hücre yapısına sahiptir.
II. Y canlısı mantarlar alemine ait olabilir.
III. X canlısı, A bitkisine organik besin sağlar.
IV. A bitkisi X canlısı ile mutualist, Y canlısı
ile kommensal bir ilişki içindedir.
yorumlarından hangileri yapılabilir?
A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
- Bitkiler aleminde yer alan tüm canlılarda,
I. karbon dioksit kullanarak organik besin
sentezleme,
II. ökaryot yapılı hücrelere sahip olma,
III. ksilem ve floemden oluşan iletim demet-
leri içerme
özelliklerinden hangileri ortaktır?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
4 B 5 E 6 Eb. Mikoriza
� Bitkilerin çoğu, topraktan su ve minerallerin emilmesi sırasında ortak yaşadık-
ları mantarlarla iş birliği yapar.
� Canlı bitki kökleri ile mantar hifleri arasındaki mutualist birlikteliğe mikoriza denir.
� Mantar hifleri ağsı yapıları sayesinde bitki köklerini sararak, bitkinin emilim yü-
zey alanını artırırlar. Böylece topraktaki su ve minerallerin, özellikle fosfatın bitki
köküne emilim hızı artar ve bitki gelişimi hızlanır.
� Bitki fotosentez ile ürettiği organik bileşiklerin bir kısmını mantara verir.Soya fasulyesi bitkisinde kök nodülleri,
Rhizobium türü bir bakterinin enfeksiyonu
sonucu oluşur.Mantarın beyaz miselyumu (hif ağı) kızıl
çam ağacının köklerini kuşatarak miko-
riza oluşturur. Mantar miselyumu su ve
mineral alınımı için geniş bir yüzey alanı
oluşturur.
BİTKİLERDE TAŞIMA
� Bitkiler iletim demeti bulundurup bulundurmamalarına göre damarlı ve damar-
sız bitkiler olarak ikiye ayrılır.
� Damarsız bitkilerin ksilem ve floemden oluşan iletim demetleri yoktur. Genel-
de küçük bitkiler olup, madde taşınımı osmoz, difüzyon ve aktif taşıma ile olur.
Ciğer otları ve kara yosunları bu tür bitkilere örnek olarak verilebilir.
� Damarlı bitkilerin ksilem ve floemden oluşan iletim demetleri vardır. Genel
olarak su ve mineraller ksilemde, organik besinler ise floemde taşınır. Eğrelti
otları, açık tohumlu ve kapalı tohumlu bitkiler bu grupta incelenir.A. SU VE MİNERALLERİN TAŞINMASI
� Bitkilerde su ve minerallerin taşınımı iki basamakta gerçekleşir.
� Birinci basamakta su ve mineraller kökler tarafından emilip, yanal olarak ksile-
me taşınır.
� İkinci basamakta ise su ve mineraller ksilem boruları ile kökten yaprağa doğru
taşınır.
a. Su ve Minerallerin Kökler ile Emilimi ve Yanal Taşınımı:
� Bitkilerin köklerinde su ve mineral emilimini sağlayan emici tüyler bulunur.
� Emici tüyler ile topraktan alınan su ve mineraller sırasıyla epidermis, korteks ve
endodermis kısımlarından geçerek ksileme ulaşır.