Örnek Sorular
Palme Yayınevi25.Ünite / BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME
- Meyvenin yapısı ve çeşitleri ile ilgili,
I. Tek bir yumurtalıktan farklılaşan meyve-
lere basit meyve denir.
II. Bitkiler tohumun korunması ve yayılması
amacıyla meyve oluştururlar.
III. Gerçek ve yalancı meyvelerin yapısında
çiçek tablası, çiçek sapı gibi yapılar ortak
olarak bulunur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III - Bir tohumun çimlenme evresinde, aşağıda-
kilerden hangisi görülmez?
A) Ozmozla su alımı
B) Mitoz bölünme
C) Yeni dokuların oluşması
D) Solunum
E) Fotosentez
(2014 – YGS) - Çimlenmekte olan bir tohumda, fotosentez
yapana kadar geçen süreçte, aşağıdakiler-
den hangisi gerçekleşmez?
A) Mitoz bölünme
B) Besin depolama
C) Hücresel farklılaşma
D) Enerji üretimi
E) Enzim faaliyeti
(2007 – ÖSS FEN-1)
- Çiçekli bitkilerde aşağıdaki olaylardan han-
gisi döllenmeden sonra gerçekleşir?
A) Polenin çimlenmesi
B) Besi dokusunun oluşması
C) Polenin stigmaya konması
D) Antipot hücrelerinin oluşması
E) Polen tüpünün embriyo kesesine ulaşması
(2009 – ÖSS FEN-2)
22 B 23 C 24 BII. BİTKİLERDE ÇİMLENME
� Bir tohum embriyosunun uygun koşullarda, yeni bir bitkiyi oluşturmak üzere
tohum kabuğunu çatlatarak dışarı çıkması ve büyümesine çimlenme denir.
� Birçok bitki tohumu çimlenmeden önce dormansi (uyku hali) adı verilen meta-
bolizmanın iyice yavaşladığı bir evre geçirir. Bu periyodun uzunluğu bitki türüne
göre değişebilir.
� Dormansi, bir tohumun uygun olmayan çevresel koşullarda çimlenmesini en-
geller. Tohumun, yalnızca fidenin varlığını sürdürebilmesi için yeterli miktarda
ışık, sıcaklık ve nem olduğunda çimlenme olasılığı artar.
� Elverişsiz ortam koşullarında üretilen absisik asit hormonu dormansi peri-
yodunun devam etmesini sağlar. Uygun ortam koşullarında embriyo hücreleri
tarafından salgılanan giberellin hormonu ise çimlenmeyi başlatır.
� Genel olarak bir bitki tohumunun çimlenebilmesi için yeterli miktarda su, oksijen
ve uygun sıcaklık olması gerekir. Bunların dışında ışığın da bazı bitki tohumları-
nın çimlenmesinde önemli etkisi vardır.Çimlenme için toprak ve karbon dioksit gerekli değildir.� Çimlenme periyodunda tohumdaki embriyo hücreleri fotosentez yapamaz. En-
dospermin yapısındaki besinlerin hidrolizi sonucunda oluşan monomerler solu-
numda kullanılır ve embriyo hücrelerinin bölünüp çoğalması için gerekli enerji
sağlanmış olur. Bu nedenle çimlenmekte olan tohumun kuru ağırlığında bir azal-
ma olur.
Kuru ağırlıkÇimlenme
Zaman
Çimlenme süresinde tohumun kuru ağırlığının değişimi
� Tohumun çimlenmesi sırasında aşağıdaki olaylar gerçekleşir.- Su alan tohumun hacmi artar ve tohum kabuğu çatlar.
- Tohumun içine giren su enzimleri aktifleştirir. Endosperm ve çeneklerde bulu-
nan polimer besinlerin hidrolizi sonucu monomerler oluşur. - Oluşan monomerler embriyonun büyüme bölgelerine taşınır.
- Mitoz bölünmeler ile kök ve gövdede büyüme gerçekleşir.
� Çimlenme mekanizması bakımından bitki tohumları iki gruba ayrılır:
a. Çenekleri toprak dışına çıkanlar:
� Çift çenekli bitkilerin çoğu ve soğan gibi bazı tek çenekli bitkilerin çenekleri
çimlenme sırasında toprağın üzerine çıkar.
� Bu bitkilerde tohum içinde kalan embriyonik gövde kıvrılarak yer çekiminin aksi
yönünde büyür ve çenekleri toprak üstüne iter. Gövde ve yapraklar toprak üs-
tünde gelişir.