Örnek Sorular
Palme Yayınevi11.Ünite / DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
- Kemik gelişiminde etkili olan D vitamini ile
ilgili,
I. Çocuklardaki eksikliği raşitizm'e sebep
olur.
II. Steroid yapılıdır.
III. Kalsiyumun kemikten kana geçmesini
sağlar.
IV. Suda çözünen bir vitamindir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
D) II ve III E) III ve IV - Aşağıdaki hormonlardan hangisi kemik ge-
lişiminde etkili değildir?
A) Parathormon
B) Büyüme hormonu
C) Kortizol
D) Kalsitonin
E) Testosteron - Kemik dokunun yapısında en fazla miktarda
bulunan molekül aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) Protein
B) Su
C) Karbonhidrat
D) Vitamin
E) Mineral
30 E 31 C 32 CDESTEK VE HAREKET SİSTEMİNİN SAĞLIĞI
� Destek ve hareket sisteminin elemanlarından biri olan kemiklerin gelişiminde
mineraller, vitaminler, hormonlar, güneş ışınları, genetik faktörler ve spor yap-
ma etkilidir.
a. Mineraller :
� Kemiğin gelişimi ve sertleşmesi için kalsiyum, fosfor ve potasyum gibi mine-
rallerin kemikte birikmesi gerekir. Mineral eksikliğine bağlı olarak ortaya çıka-
bilecek olan rahatsızlıkları önlemek için kalsiyum ve fosfor gibi mineraller bakı-
mından zengin olan süt, peynir, yoğurt, yumurta, balık ve baklagil gibi besinler
düzenli olarak tüketilmelidir.
b. Vitaminler :
� Kemik oluşumu ve gelişiminde D, A ve C vitaminlerinin etkisi vardır. D vitami-
ni, bağırsaklardan kalsiyumun emilmesi için gereklidir. Bu vitamin eksikliğinde,
kandaki Ca++ eksikliğine bağlı olarak kemik dokunun ara maddesinin sentez-
lenmesi aksar ve kemiklerde şekil bozuklukları veya çarpıklık ortaya çıkar. Bu
durum çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde ise osteomalazi adı verilen kemik
hastalıklarına neden olur.
Steroid yapılı olan D vitamininin inaktif formu, derimizde güneş ışığı yar-
dımıyla aktifleşerek D vitaminine dönüşür. Bu nedenle, her gün yeterli miktarda
güneş ışığının tenimize değmesi sağlık için çok önemlidir.c. Hormonlar :
� Kemiklerin büyüme ve gelişmesinde büyüme hormonu (GH), tiroksin, parathor-
mon, kalsitonin, östrojen ve androjen (en önemli androjen testosterondur) gibi
hormonlar etkilidir.
� Büyüme hormonu, uzun kemiklerdeki epifiz plağı (büyüme diski) uyararak bö-
lünmesini sağlar. Böylece kemiklerin boyca uzamasını denetler. Bu hormonun
büyüme döneminde az salgılanması sonucu cücelik (dwarfizm); çok salgılan-
ması sonucu devlik (gigantizm) ortaya çıkar.
Büyüme hormonunun ergin dönemde fazla salgılanması el, ayak ve yüz-
de orantısız büyümeye neden olur. Bu duruma akromegali (yunancada acros,
aşırı ve mega, büyük anlamındadır.) denir.� Tiroit bezinden salgılanan tiroksin hormonu iskelet ve zeka gelişimi için çok
önemlidir. Büyüme dönemindeki çocuklarda tiroksin hormonunun yetersiz sal-
gılanması durumunda iskelet gelişimi ve zihinsel gelişim yavaşlar. Bu durum
kretinizm olarak adlandırılır.