Örnek Sorular
Palme Yayınevi1.Bölüm / Canlıların Ortak Özellikleri
- Canlılar; hareket, beslenme, solunum, boşal-
tım, uyarıya tepki verme, üreme ve büyüme
gibi ortak özelliklere sahiptirler.
Buna göre, bitkilerdeki bazı yaşamsal olay-
lar ile canlıların ortak özellikleri arasında
yapılan aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi
yanlıştır?
A) Atık maddeleri uzaklaştırma – Boşaltım
B) CO 2 kullanarak O 2 üretme – Solunum
C) Madde yapımı ve yıkımı – Metabolizma
D) Yavru oluşturma – Üreme
E) Işığa doğru yönelme – Uyarıya tepki verme
(2014 — YGS) - Kurak ortamda yaşayan bir bitki türünde,
I. toprağın derinliklerine kadar uzanan bir
kök sistemi,
II. yüzey alanı fazla olan yapraklar,
III. su depolayabilen otsu bir gövde
özelliklerinden hangilerinin bulunması bek-
lenmez?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III - Aşağıdaki olaylardan hangisi tüm canlılarda
ortak olarak gerçekleşmez?
A) Çevresel uyarıları tepki gösterme
B) Böbreklerde idrar oluşumu
C) Hücresel solunum ile ATP üretimi
D) Genetik şifreye göre protein sentezleme
E) Homeostasinin devamını sağlama
7 C 8 E 9 D- Boşaltım
� Canlıların metabolik faaliyetler sonucunda oluşan atık maddeleri vücutlarından
uzaklaştırmasına boşaltım denir. Tek hücreli canlılar boşaltım maddelerini hüc-
re zarının üzerinden atarlar. Tatlı sularda yaşayan paramesyum ve öglena gibi
canlılarda fazla su kontraktil kofulla atılır. Bitkilerde bulunan stoma (gözenek)
ve lentisel (kovucuk) gibi yapılar farklı maddelerin atılımında görev alır. Hayvan-
larda ise bu olay için özelleşmiş sistemler bulunur.- Adaptasyon
� Bir canlının bulunduğu ortamda yaşama ve üreme şansını arttıran kalıtsal özel-
liklerin tümüne adaptasyon denir. Çöl gibi kurak bölgelerde yaşayan kaktüsle-
rin iğne yapraklı olması, bukalemunun bulunduğu ortama göre renk değiştirme-
si adaptasyon örnekleridir.- Büyüme
� Tek hücreli canlılarda büyüme sitoplazmanın hacimce artması ile gerçekleşir.
Çok hücreli canlılarda ise büyüme olayı hücre bölünmesi sonucu olur. Bitkiler-
de büyüme sınırsızken, hayvanlarda ise sınırlıdır.- Homeostasi (İç Denge)
� Bir organizmanın kararlı bir iç çevre ve dengeye sahip olmasına homeostasi
denir. Çevre şartlarının değişmesine rağmen, canlılar iç dengelerini sürekli ola-
rak sabit tutmaya çalışır. Örneğin koşan bir bireyde, solunum sonucu açığa çı-
kan ısının fazlası terleme ile dış ortama atılır. Böylece vücut ısısının yükselmesi
ve enzimlerin yapısının bozulması engellenmiş olur.- Protein Sentezi
� Prokaryot ve ökaryot hücrelerin tamamında ribozom organeli bulunur. Bu ne-
denle tüm canlılarda protein sentezi gerçekleşir. Canlılar DNA'larındaki genetik
bilgiye göre amino asitlerini birleştirip, kendilerine özgü yapıda olan protein
moleküllerini üretirler.İnorganik maddelerin organik maddeye dönüşümü sadece ototrof
canlılarda gerçekleşir. Kendine özgü organik madde üretimi (protein sentezi) ise
bütün canlılarda ortak olarak gerçekleşir.