Örnek Sorular
Palme Yayınevi
7.Ünite / KALITIM
- Bir babanın,
I. X gonozomunda,
II. otozom kromozomlarında,
III. Y gonozomunda
bulunan genlerden hangilerini kız çocukla-
rına aktarması beklenmez?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
- Sağlıklı dişi bir memeli ile ilgili,
I. Vücut hücreleri diploit, üreme hücreleri
haploittir.
II. X gonozomundaki tüm özellikler iki genle
belirlenir.
III. Otozomal kromozomları tam homologtur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
Kuşlarda dişiler ZW, erkekler ise ZZ gono-
zomu taşırlar. Buna göre diploit hücrelerin-
de 12 kromozom bulunan dişi bir kuşun olu-
şabilmesi için döllenmesi gereken sperm ve
yumurtanın kromozom formülleri aşağıda-
kilerden hangisinde verilmiştir?
Sperm Yumurta
A) 5 + Z 5 + Z
B) 11 + W 11 + Z
C) 5 + W 5 + Z
D) 5 + Z 5 + W
E) 11 + Z 11 + W
63 E 64 C 65 A
(c)Z-W sistemi: Kuşlarda, bazı balıklarda
ve bazı böceklerde, yavruların eşeyini
yumurtada bulunan (spermde değil)
eşey kromozomu belirler. Eşey
kromozomları Z ve W şeklinde
gösterilir. Dişiler ZW, erkekler ZZ’dir.
76 +ZW 76 +ZZ (Diploit)^32 (Haploit)^16
(d)Haploit-diploit sistem: Arı ve karınca
türlerini çoğunda eşey kromozomu
yoktur. Dişiler döllenmiş yumurtalardan
geliştikleri için diploittir. Erkekler
döllenmemiş yumurtadan geliştikleri
için haploittir ve babaları yoktur.
22 +XX 22 +X
(b)X-0 sistemi : Çekirgelerde, cırcır
böceklerinde, hamam böceklerinde ve
diğer bazı böceklerde sadece tek tip
eşey kromozomu (X) vardır. Dişiler XX,
erkekler X0’dır. Yavruların eşeyi, sperm
hücresinin X kromozomu taşıyıp
taşımamasına bağlıdır.
44 +XY Ebeveynler 44 +XX
Zigotlar (Yavru)
or
ya da
Sperm
+
Egg
22 +X 22 +Y 22 +X
44 +XX 44 +XY
(a)X-Y sistemi: Memelilerde yavrunun
eşeyi, spermin X kromozomu mu yoksa
Y kromozomu mu taşıdığına bağlıdır.
B. EŞEYE BAĞLI KALITIM
� Gonozomlar (X ve Y) canlının eşeyini belirlemenin yanı sıra bazı vücut karak-
terlerinin genlerini de taşır. Genleri gonozomlar üzerinde taşınan karakterlere
eşeye bağlı karakterler denir.
Otozom
Ta m homolog
1
XX
Ta m homolog
2
XY
Ta m homolog değil
3
(^1) Otozomal kromozomlar tam homologtur. Bu nedenle bu kromozomlarda taşınan
tüm özellikler iki genle belirlenir ve dişi ile erkek bireylerde eşit oranda görülür.
2 Dişilerde X gonozomları tam homologtur. Dişilerdeki tüm özellikler iki genle
belirlenir.
3 Erkeklerde X ve Y gonozomları tam homolog değildir. Bu nedenle erkeklerde
bazı özellikler tek gen ile belirlenir.