Ciężko w historii sztuki wychwycić konkret-
ne momenty zwrotne, które zdecydowały
o narodzinach nowego stylu czy całej epoki.
Duże zmiany nie następowały z dnia na dzień.
Najpierw pojawiały się pojedyncze myśli, któ-
re, czekając na odpowiedni moment, rozkwi-
tały całą swoją okazałością w najbardziej od-
powiednim czasie.
W wielu momentach historii, artyści z niemal
całego świata postanawiali w podobnej chwi-
li odejść od utartych schematów i wyjść poza
ramy sztuki, którą dobrze znali. Ale dlaczego
kilka osób zaczyna podążać jednocześnie w tę
samą stronę? Co powoduje tak zbliżone w czasie
przebudzenie bliźniaczych idei?
Spójrzmy chociażby na narodziny renesansu,
którego “początków” można znaleźć co naj-
mniej kilka. Najczęściej wspomina się konkurs
na północne drzwi baptysterium z 1401 roku.
Dokładne zadanie polegało na zaprojektowaniu
przykładowego panelu z brązu przedstawiające-
go scenę Ofiarowania Izaaka.
Wśród wielu zgłoszeń wyróżniała się szczegól-
nie jedna praca, która zachwyciła nowatorskim
podejściem do tematu oraz ekonomicznością
wykonania. To właśnie zwycięskie dzieło Loren-
zo Ghibertiego jest obecnie powszechnie uwa-
żane za punkt zerwania między sztuką gotycką
a sztuką renesansu.
Ale to nie koniec! Kolejnym “pierwszym” dziełem
architektury renesansowej jest kopuła katedry
Santa Maria del Fiore, zbudowana w 1420 roku.
Pomysłodawca projektu, Filippo Brunelleschi, był
pierwszym badaczem starożytnej architektury
w Rzymie. Architekt czerpał wyraźne inspiracje ze
sztuki antycznej, które później stosował w nowa-
torskich projektach, takich jak wyżej wspomnia-
na kopuła czy Szpital Niewiniątek we Florencji.