EKOETYKA TEATRU
Pani Cecylio jest pani artystką, która
w swoich działaniach łączy sztukę
z aktywizmem, co widać choćby
w projekcie „Siostry Rzeki”. To działanie
mające uchronić Wisłę przed planowaną
drogą wodną oraz budową zapory
w Siarzewie. W ramach akcji miały miejsce
liczne happeningi, podczas których
kobiety śpiewały pieśń, pokaz kolekcji
recyklingowych strojów kąpielowych
i wiele innych działań, mających znamiona
sztuki. Te wszystkie działania artystyczne
prowokowały do rozmowy o wartości rzek w
dobie kryzysu klimatycznego. Zastanawiam
się, czy właśnie tak jest, że to sztuka
prowokuje do działań aktywistycznych,
czy odwrotnie, tworzy się przez działania
aktywistyczne?
Jedno i drugie, może być i tak, i tak. Podczas
czarnych protestów powstało mnóstwo
świetnej, spontanicznej poezji ulicznej.
Czarne protesty stały się też powodem,
przez który wielu twórców_czyń zrobiło
swoje prace – tu pierwszy był aktywizm.
U mnie było tak, że najpierw zrobiłam filmy
dokumentalne o rzekach Krakowa, które były
moim projektem artystycznym, a w trakcie
dowiedziałam się, jak są niszczone rzeki.
Kolejne akcje były już połączone mocno
z aktywizmem.
A czy sztuka ma szansę wpłynąć na
rzeczywistość związaną z kryzysem
klimatycznym?
Sztuka ma bardzo duży potencjał budowania
świadomości oraz wrażliwości. Sama
świadomość, choć jest konieczna, nie
wystarczy. Artyści ze swoimi działaniami
docierają do innych odbiorców niż eksperci_
tki i naukowcy_czynie. Sztuka działa
obrazem, symbolem, poezją, narracją –
używa bardzo uniwersalnego języka. Dobry
film działający na emocje może być bardziej
przekonujący niż wiadomości w prasie.
Działania artystyczne i animacyjne często
dają możliwość uczestnictwa – to zupełnie
co innego, niż tylko bycie odbiorcą_czynią
medialnych informacji. Nie możesz zamknąć
kopalni, ale wymyślasz hasło i malujesz je na
transparencie – już coś robisz, od tej chwili
będzie o wiele bardziej przekonująco mówić
o danym problemie.W takim razie jak połączyć środki
artystycznego wyrazu z mówieniem
o kryzysie klimatycznym? Jak znaleźć
poetyckie formy mówienia o kryzysie
klimatycznym? Czy w ogóle trzeba?
Tak, bardzo trzeba, bo trzeba obudzić
wrażliwość, obudzić empatię, troskę
o innych, żyjących w bardziej zagrożonych
kryzysem klimatycznym rejonach Ziemi oraz
nie tylko ludzkich mieszkańców planety.
Poezja może poruszyć jakieś nasze głębokie
warstwy. Wszyscy mamy pewien skafander
obojętności, który nas chroni – jest tyle zła
w wokół nas, że bez niego byśmy zwariowali_
ły. Jednak jak się na co dzień ogląda
przerażające treści, czyta o cierpieniu i się
nie reaguje, to obojętniejemy. Sztuka może
nas z tego obudzić dzięki temu, że opowiada
inaczej niż gazeta. W końcu zmiany klimatu
są dość abstrakcyjnym pojęciem i formy
poetyckie pozwalają nam jakoś o tym
opowiedzieć. Sztuka ma też wielki potencjał
edukacyjny, może przyczyniać się do zmiany
myślenia, a więc może uczyć, tłumaczyć,
pokazywać nowy porządek, nowe zasady –
to, że człowiek nie panuje nad światem, ale
jego częścią albo, że rzeka czy las nie jest
rzeczą, którą możemy rozporządzać, jak
chcemy, ale istotą żywą, od której jesteśmy
zależni i z którą musimy mądrze współżyć.
Aby uratować planetę, przede wszystkim
trzeba zmienić wartości.Jak bycie artystą_ką wpływa na skuteczność
działań aktywistycznych?
Artyści mogą totalnie pomóc w działaniach
aktywistycznych – mogą zrobić mocne