Styczyńscy - spod Wilna na Syberię

złociste i niebieskie lica”. Nasz dom stał tuż nad brzegiem Wilii. Kiedy byłam małą dziewczynką,
chodziłam z mamą przy brzegu i zbierałam niezapominajki i kaczeńce. Dziś jeszcze widzę i czuję
te szczęśliwe dni mojego dzieciństwa. Do wybuchu wojny 1939 roku byliśmy w miarę zasobną
i szczęśliwą rodziną. Najstarszy z rodzeństwa Wojtek miał 14 lat, ja 11, Ryszard 9 lat, Andrzej
4 lata, a Tadziczek miał się dopiero urodzić za trzy tygodnie.
Uważałam, że urodziłam się na najpiękniejszej ziemi na świecie, a rodzice są dla nas
najważniejsi i potrafią nas uchronić od wszelkiego zła. To dobre samopoczucie skończyło się z
dniem wybuchu wojny.
Już w pierwszych dniach września nadleciały nad Niemenczyn niemieckie samoloty
i strzelały do ludzi stojących w kolejce po żywność. Wtedy zginęła siostra mamy – ciocia Zosia.
Pamiętam, jak moja mama głośno płakała, a my, przestraszone dzieci, jej wtórowaliśmy.
O okrucieństwie wojny napisano już wiele i nie chciałabym zbyt szczegółowo
omawiać okoliczności jej wybuchu, jest to sprawa powszechnie znana, nie można jednak
uniknąć tego tematu omawiając dzieje naszej rodziny oraz wpływu wojny na losy wielu
Polaków żyjących na kresach wschodniej Polski. W skrócie ujmę temat tak:
Na mocy haniebnego układu Ribbentrop-Mołotow
Napadły na Polskę, kraj słaby i młody
Dwa mocarstwa naraz z zachodu i wschodu
Rzuciły się na nią jak zgłodniałe sępy
Broniła się, ale nikt nie pomógł
Rozdarły jej ciało na dwa krwawe strzępy
Lecz wciąż serce biło i oczy widziały
Jak osamotnione w walce z napastnikiem
W bólach i cierpieniu dzieci jej konały.
Siedemnastego września wjechały czołgi sowieckie na ziemie wschodniej Polski.
Związek Sowiecki, chcąc pokazać ludności swą sprawiedliwość i wielkoduszność, podzielił
podbite ziemie na trzy części: Wilno i okolice oddał Litwie, Grodno z przyległościami Białorusi,
a Lwów – republice Ukrainy. Następnie, po utworzeniu z tych ziem odrębnych republik,
przyłączył je do wielkiego Związku Radzieckiego. To oczywiście wielki skrót historyczny, a
dramat ludności nie do opisania.
Lata 1939–1941 to okres wielkiej ekspansji niemieckiej i sowieckiej, czas
dramatyczny dla całej Europy, a w szczególności dla Polski. Niemcy z całą bezwzględnością
zajmowali coraz to nowe kraje, Rosjanie udając przyjaciół i oswobodzicieli również posuwali
się do przodu i narzucali swoją komunistyczną, obłudną władzę.
Okres układu obu sojuszników skończył się 22 czerwca 1941 r. W wielkim skrócie i
przenośni można to tak wyrazić:
Sukcesem szalone, z otwartą przyłbicą
Leciało wciąż naprzód zachłanne ptaszysko
Pokonać opornych z nikim się nie licząc
Zagarnąć, zawłaszczyć, co się nie da - zniszczyć
Słabnącym skrzydłom dodawał sił ów cel.