ZIEKENHUIS
In het begin van de eeuw zag de zorg voor zieke medeburgers er heel wat slechter uit dan tegenwoordig. De
zorg voor bejaarden was veelal nog beroerder. Er was nog geen sprake van bejaardenhuizen. Van enig "recht" op
zorg was geen sprake. Het was eerder een "gunst", een soort filantropie en zeer feodaal ingesteld. Mensen waren
aan de grillen of de goedgunstigheid van de bestuurderen of regenten van de instituten overgeleverd.
Over het algemeen werden mensen in die tijd heel wat minder oud dan tegenwoordig. Wie, oud en gebrekkig niet
meer voor zichzelf kon zorgen moest "bij de kinderen in", wat moeilijkheden te over gaf. Bij wie van de kinderen?
Was er wel plaats en geld voor?
Voor Katholieken was soms de enige reddingsplank om in het "Klooster" bij de "zusters" te komen achter en
naast de toenmalige kerk. Naast ziekenzorg en andere sociale taken gaven de daar wonende nonnen ook onderwijs
op de Katholieke school.
Een bijzonder voorrecht -gezien in het licht van die tijd- genoten de Tielenaren die het "burgerrecht" bezaten
om op oude leeftijd in "Het Gasthuis" te kunnen, zoals in de volksmond het Oud Burger Mannen- en Vrouwenhuis
in de Ambtmanstraat werd genoemd. Enkele families, zoals Campagne, Harte, v.d. Heuvel, van Keulen, van Dam,
enz. hadden dit recht en werden, als er plaats was, toegelaten, als ze tenminste 1 jaar voor hun opname Tiel als
woonplaats hadden. Denkelijk is in vroegere tijden dit recht gekocht of geschonken. In de archieven is na te gaan
hoe dit tot stand is gekomen. Meestal waren de bewoners afkomstig uit de kleine burgerij of de middenstand. Ze
waren op leeftijd gekomen of bezaten onvoldoende middelen en/of konden niet goed meer voor zichzelf zorgen. Of
ze hadden hun levenspartner verloren.
De komst in onze "welvaartsmaatschappij" van een Bijstandswet en dergelijke heeft het Gasthuis als zodanig
overbodig gemaakt. Het is vervangen door het Bejaardentehuis "Gasthuislinge", gebouwd op het terrein van die
naam, wat eens tot het bezit behoorde van de rijke, door regenten bestuurde, stichting die het Oud Burger Mannen-
en Vrouwenhuis was.
Mede op initiatief van Dokter Ter Braak- "De" Tielse dokter en chirurg- kwam in 1903 het St. Andreas Zieken-
huis tot stand. Het maakt nu deel uit, samen met het in 1962 geopende nieuwe Andreas, van het wooncomplex
Andreashage, nadat het Streekziekenhuis was geopend.
In onze overwegend Protestantse stad moest het oprichten van een Protestants ziekenhuis wel volgen. Door de
onbekrompen geldelijke steun van de schatrijke, zeer filantropische dames "Gezusters Spiering" was de bouw in
de Gasthuisstraat van een wat rechtzinniger Kerk mogelijk geweest. Zij lieten zich dan ook lang niet onbetuigd
toen het nodig werd geoordeeld dat een ziekenhuis op Protestants Christelijke basis naast het katholieke moest
komen. Zo kwam in 1910 Diaconessenhuis "Bethesda" tussen de gracht en de Achterweg tot stand.
Na deze inleiding wil ik vertellen hoe willekeurig deze instellingen met de middenstanders-leveranciers om-
sprongen. De beginjaren gaven heel andere opvattingen te zien dan enkele tientallen jaren later. Het is wel zeker
dat de huidige instellingen geen dubbeltje bij de Tielse Middenstand besteden.
Samen met 3 andere runderslagers en 2 varkensslagers -dat waren toen nog gescheiden beroepen- kreeg mijn
vader in 1910 de levering van rund- en kalfsvlees. Op toerbeurt per maand, hetgeen een hele eer was, want niet