met sal manassen achterom kijken

bekogelend in een naar stoom, olie, bier en warme mensen ruikende lucht. Alles overspoeld door verstaanbare en
te herkennen operette- en schlagerliedjes die uit de talrijke prachtige pierementen in de spullen stromen, opge-
sierd met bellende poppen. Roffelende trommen en tinkelende bellen, elke minuut klinkt daar de vrolijk nodigende
fluit van de stoomcarrousel doorheen. Fjuuut... fjuuut...!
Dan is er nog een deel van het publiek dat niet zo dol is om op de kermis te gaan draaien. "Burgerlijk gedoe" en
goed voor de "mindere man" zegt een klein deel der gegoeden. Maar er is nog gelegenheid te over zich anders te
vermaken en uit te gaan! Enige cafés hebben een zaal, zoals in het Hof van Gelder, bij Van der Biezen. Waar zoveel-
de-rangs artiesten optreden, maar ook beginners, die hun eerste stap op het kunstenaarspad, op kermissen doen.
Bij Suisse (De Louw) is het "deftiger". Een "strijkje" maakt er muziek en er kan worden gedanst en er zingen
rondborstige soubrettes. Zo gaat het in de meeste cafés toe en als de dansruimte te klein is hossen ze wel wat
rond.
In de grote zaal van het Spaarbank is elke avond wat te doen. "Beste Maandag" is het gesloten, dan viert het
personeel zelf kermis. Er draaien draken van drama's en komedies. Hoe kolderieker hoe mooier. Revues worden
vertoond en vrijdag- en zaterdagavond (met bal na) is het hoogtepunt de beroemde "Variété Faveur" met werkelijke
wereldattracties. Mudvol is het hele Spaarbank.
Acht lange dagen gaat zo de Kermis voort met de zaterdag en "Beste Maandag" als hoogtepunten. Maar de
weekse dagen trekken toch ook bepaalde groepen aan die de kermis als een soort reünie vieren. Bijvoorbeeld
studenten die hier ooit op HBS of Gym waren, verenigingen op velerlei gebied enz.
"Snipperdagen" en "vakantie" waren in die tijd niet weggelegd voor meiden en knechten. Maar recht op vrij met
Beste Maandag was een ongeschreven wet. Voor winkelpersoneel echter juist niet. Ze waren die dag vrijwel on-
misbaar vanwege de extra drukte. Als compensatie kregen zij een extra grote "kermisfooi" wat bij de lage lonen
vlak voor de winter best van pas kwam. Er waren "zelfs" patroons die op een stille dag wel eens een vrije dag
gaven.
In het huidige tijdperk wijst niets er meer op hoe belangrijk Beste Maandag voor de stad was. Toen was het
echter de dag der dagen voor de middenstandsbedrijven. Caféhouders zeiden dan hun "wintertering" te verdienen.
Met zoveel volk op de been werd je meer gedragen dan dat je kon lopen... er was bijna geen doorkomen aan.
Begrijpelijk dat er ook te veel werd "gepruufd", wat dan weer onvermijdelijk op tal van vechtpartijen uitliep...
In het schemerige licht van de herfstige prille dinsdagmorgen komt Tiel heel langzaam weer tot zich zelf. Het
normale leven komt uiterst langzaam op gang. Met moeie mensen. Lusteloos en verpierewaaid als ze zijn proberen
ze -'t valt niet mee- weer in de tredmolen van de dagelijkse sleur te stappen. De kermisspullen worden in ijltempo
afgebroken, naar het station vervoerd... want ze moeten naar nog twee kermissen, of Breda of Gorkum.
Mannen van de Gemeentereiniging vegen de berg achtergelaten rommel bij elkaar in een afgrijselijke stank van
verschaald bier, drank, zure haring, gerookte vis, nog eens vermengd met de doordringende lucht van oliebollen
en poffertjes bakken.
Na een paar dagen is er van de kermis geen spoor meer te bekennen. Nou ja, het enige wat rest: een herinnering
aan het vermaak. En... nog erger, de lege portemonnee en... maar dan wat later, overhaaste huwelijken in de
komende maanden van het vroege voorjaar...