met sal manassen achterom kijken

Inmiddels was de opbouw op de kaai in volle gang. Wat een organisatie, iedereen kende zijn taak. De enorme
masten werden op de grond van allerlei takels, touwen enz. voorzien en dan met vereende krachten omhoog
getrokken, tegelijk sloegen mannen met zware mokers in een wijde kring de stalen pinnen in de grond voor de
bevestiging van touwen van de tent. En tegen de middag ging dan het chapiteau, het tentzeil, in het midden
omhoog, halverwege ondersteund door lange palen en op het eind kortere. Stond dit allemaal dan kwamen de
tribunes aan de beurt en het opstellen van de piste en toestellen van acrobaten. Tegelijkertijd waren eigen elek-
triciens bezig kabels en lampjes en lampen aan te brengen die naar de eigen dynamowagens voerden.
De stallen waren allang voor het publiek opengesteld om geld te vangen. De kassawagens gingen vroeg open
voor de verkoop van plaatskaarten. Deze waren ook in voorverkoop bij veel sigarenwinkels, die hieraan een leuke
boterham verdienden. Kortom in een mum van tijd verrees een heel dorp als de woonwagens hun vaste plaatsen
innamen, waterleiding werd aangelegd, en wasgoed aan de lijnen wapperde, bakkers, slagers en anderen hun
waren aan de mensen probeerden te slijten wanneer die al niet zelf -vaak wat uitheemser gekleed dan de stadsbe-
volking- de winkels opzochten voor inkopen.
Tegen vijven waren de voortent en het front klaar, controleerden voormannen of alles goed was bevestigd en
er geen dingen vergeten waren. De mannen gingen zich wassen, even rusten, om even later uitgedost in unifor-
men, met meisjes, te fungeren als suppoosten, kaartjescontroleurs of plaatsaanwijzers... want omstreeks zeven
uur kwam langzaam de stroom kijkers op gang die nog iets later in dikke stromen kwamen opdagen. Klokslag acht
uur begon de voorstelling onder zwaar tromgeroffel met het naar voren treden van de spreekstalmeester om het
"hooggeëerde publiek" het eerste nummer aan te kondigen waar een hooggespannen publiek vol verwachting naar
uitkeek.
En nog konden wij, jongens, niet los komen van het circus. Slopen rondom om geen glimp te missen van de
optredenden die aan de achterkant de tent binnen gingen. Zelf kon ik uren lang geboeid staren naar nooit geziene
machines voor het opwekken van de stroom, wat eerst met stoom en later met dieselmotoren ging, zodat ik net
als bij de kermisopbouw eerder naar de techniek dan naar het te verwachten vertier keek... alhoewel ik vanzelf
mijn ouders de kop gek zeurde om naar het circus te mogen. Och, hadden we voor de winkelruit een affiche dan
was dat met het bijbehorende "vrijkaartje" (voor halve prijs) niet al te duur.
Al die dagen dat het circus ons voetbalveld in beslag nam waren veel jongens er toch niet van weg te slaan. Veel
te bang dat ze iets zouden missen. Nauwelijks was de laatste avond het publiek binnen of de afbraak begon bij het
front, werd in wagens geladen die met de woonwagens van reeds opgetreden artiesten naar de trein werden
gereden. Midden in de nacht vertrok de treinsliert naar elders om weer aan de opbouw te kunnen beginnen.
Vroeg de volgende morgen vonden we slechts de kring van de piste in het plat getrapte gras en hier en daar een
verloren dubbeltje of kwartje...