met sal manassen achterom kijken

Omdat Mels van boerenafkomst was, stond hij niet helemaal vreemd tegenover rundvee. Een beetje kijk erop
had hij wel en met wisselend succes kocht hij met Koen dus runderen. Maar dit maal hadden ze er finaal langs
gekeken.
Toen ze voor de zoveelste keer rond hun te duur gekochte koe rond draaiden zei Mels:
"wat een wonder dat de commiezen zo gauw het loodje in de staart dejen. We hadden haar veel te hoog aange-
geven. Die lui zijn niet gek. Zagen best dat we die te duur gekocht hadden en daarom te hoog aangegeven... Gij,
gij, altijd mi oe gezuip." Of hij zelf niet dapper mee gezopen had. Nu hing hij de brave borst uit en Koen deed er
het zwijgen toe en kneep er stilletjes tussen uit.
Voor goed begrip: tot de oorlog 40-45 was bij het slachten van runderen accijns verschuldigd. Op een formulier
moest de waarde worden "aangegeven" waarover 10% werd geheven. Na 11 uur in de morgen kwamen belasting-
ambtenaren -commiezen genaamd- controleren of de waarde overeenstemde met de aangifte. Waren zij het daar-
mee oneens, dan werd het rund (of vet kalf) "benaderd". Een soort inbeslagneming, waarbij de eigenaar de aange-
geven waarde plus 7% en de betaalde accijns terugbetaald kreeg van de belasting. De benaderde koe kon dan
worden teruggekocht voor deze prijs. Gebeurde dat niet, dan werd het dier naar een handelaar gezonden die het
op de markt verkocht met de restrictie dat het voor de koopprijs moest worden aangegeven.
Meestal hadden slagers weinig puf in "terugkopen". Soms als je verlegen zat en geen reservedier achter de hand
had, was je wel genoodzaakt. Begrijpelijk werd met de 7% bij het aangeven rekening gehouden door dat dan van
de inkoopprijs af te trekken. Wie een koopje gekocht had, moest dan uitkijken en vaak hoger aangeven.
Er bestond een soort haat-liefde verhouding met commiezen, die soms meer verstand van vee hadden dan
slagers, al wilde niemand dit erkennen. Bleek er overeenstemming te zijn met de aangegeven waarde dan werd in
de staart van de koe een loodje met nummer bevestigd, dat na slachting niet verwijderd mocht worden. Controle
hierop was streng. Vervoer van een vierendeel of halfrund was slechts toegestaan samen met een geleidebiljet.
Later toen runderen na goedkeuring door de vleeskeuringsdienst werden gestempeld is het loden aan slachthuizen
afgeschaft.
Een en ander zat vrij logisch en eenvoudig in elkaar. Ontduiking kwam sporadisch voor en kostte de koe en een
bekeuring. Was toen de moraal tegenover het gezag groter? Was men banger, of was het angst voor de kans veel
geld te verliezen? Vraagtekens. In elk geval waren we blij dat het accijns op rundvee na de oorlog niet opnieuw is
ingevoerd.
Alleen gebleven draaide Mels maar om die koe heen met door zijn kop malend: "Allà die paor tientjes schaoj,...
kom ik nog wel overheen, da's nie het ergste. Maor Pietje was morgen erbij met het wegen, ze kwam dan achter
de te dure koop,...zou de beer goed los zijn".
De niet helemaal onterechte verwijten weerklonken nu al in zijn oren en ook: "ze het nog gelijk ok, maor dieje
verrekte Koen,... daor kan 'k nie tegenop,... mè hum kom de van eigus op ut verkeerde pad".
Mels kon zijn ei maar niet kwijt. Steeds zon hij erop hoe morgenvroeg toch de dans te ontspringen en keek toe
hoe Hans de "knecht" de laatste hand legde aan het slachten van het vijfde varken. Bij het zien van de altijd olijke
toet van Hans kreeg hij ineens een lumineus idee.
"Hans luster is,... de koei die daor hang is veuls te duur, da zie 'k maor zo zonder te wege. En ge wit eiges da'
de vrouw daor merrege vroeg bij staot, daor kom gedonder van ". Hans had allang aan het smoezen van die twee