Iławskie muzealia w Muzeum w Ostródziezaczyna stanowić strefę zróżnicowanych wpływów kulturowych i stykania się etno-
sów. Przez archeologów jest on definiowany jako pogranicze słowiańsko-pruskie.
W sensie geografii historycznej są to bez wątpienia Prusy, teren znajdujący się poza
władzą polityczną Piastów i tworzonej przez nich administracji kościelnej.
Aktualnie odkrywamy kolejne relikty dawnego pogranicza, rejestrujemy ślady
umocnionych grodzisk, osad otwartych i zróżnicowanej aktywności osadniczej
w postaci zabytków ruchomych. W ostatnich latach ich liczba wyraźnie wzrosła.
W związku z pogranicznym charakterem terenu nie może zabraknąć wśród nich
militariów. Na tym tle Pojezierze Iławskie wyróżnia w skali Europy wyjątkowa,
trudna do wyjaśnienia cecha – jest to obszar bardzo wyraźnej koncentracji ozdob-
nych, dolnych okuć pochew mieczy – tzw. trzewików. Wśród licznych odkrywanych
egzemplarzy należy wyróżnić bogato dekorowane okucia pochew mieczy tzw. typu
Rybiczyzna datowane na X-XI w. Są to zabytki wykonane w skandynawskim, „wę-
żowym” stylu Jellinge, nazwanym tak od duńskiej miejscowości, w której do dziś
znajduje się przepięknie dekorowany kamień runiczny. Co istotne, okazuje się, że
Fot. 12. Okucia pochew mieczy (trzewiki) z Witoszewa, gm. Zalewo, wczesne średniowiecze,
X-XI w.