Jego stylistyka i datowanie na XI-XIII w. pozwalają powiązać zabytek z popu-
larną wśród wojowników pruskich formą dekoracji pochew mieczy. Zabytek zo-
stał odkryty w rejonie, który w przekazach historycznych figuruje jako pruskie
pole Schinewitte. W jego obrębie odkryto liczne monety, głównie wspomniane
wcześniej siekańce dirhamów arabskich.
- Siekańce dirhamów arabskich z ok. Gardzienia, gm. Iława. Jest to przykład
datowanych na wczesne średniowiecze intencjonalnie poćwiartowanych mo-
net orientalnych. Ich wybicie miało miejsce w VIII-IX w. i związane jest z men-
nicami kalifatu Abbasydów. Za pośrednictwem wikingów, którzy od IX w. na-
wiązują szerokie kontakty handlowe, monety arabskie docierają do strefy bał-
tyckiej. Rejon osadnictwa dawnych plemion pruskich stanowi szczególną kon-
centrację egzemplarzy wybijanych w koń VIII – pocz. IX w., a ich lokalny obieg
miał miejsce co najmniej do XII w.
- Skarb denarów karolińskich z Biskupca. Jedną z największych niespodzianek
archeologicznych ostatnich lat jest bez wątpienia odkrycie pierwszego i jak
dotąd jedynego na terenie Polski skarbu denarów karolińskich w ok. Biskupca
Pomorskiego. Na depozyt składa się 131 monet: 129 denarów cesarza Ludwika
Pobożnego (814-840) i 2 monety króla Franków Karola Łysego (840-877). Jest to
odkrycie o międzynarodowym znaczeniu, ponieważ jak dotąd znaleziska wcze-
snych monet karolińskich na terenie Europy Środkowej i Wschodniej należały
do rzadkości. Być może skarb należy łączyć z oddziaływaniami legendarnego
portu w Truso (Janów Pomorski) i wikingami pustoszącymi w poł. IX w. kraj
Franków. Odkrycia stanowiska dokonali w 2020 r. członkowie Stowarzyszenia
Detektorystycznego „Gryf” z Biskupca Pomorskiego.
- Topór żelazny z Jezioraka na wysokości Iławy. Forma zabytku pozwala dato-
wać topór na okres wczesnego średniowiecza, a dokładnie przełom X-XIII w.
Zabytek został wyłowiony z Jezioraka, w pobliżu reliktów przeprawy mostowej
pomiędzy półwyspem Nieprzyjaznym na Wielkiej Żuławie a półwyspem Żabi
Róg. Wyniki badań dendrochronologicznych wskazują, że wspomniana prze-
prawa mostowa powstała pomiędzy 1268 a 1269 rokiem. Odkrycie zabytku w jej
pobliżu pozwala łączyć jego obecność z funkcjonowaniem wymienionej kon-
strukcji i wiąże się z czasami podboju plemion pruskich przez zakon krzyżacki.
- Topór żelazny z Gubławek, gm. Zalewo. To masywny przykład topora datowane-
go na późne średniowiecze (XIV-XV w.). Jego odkrycie ma związek z pracami
Opis zabytków
