podjętymi po odnalezieniu archiwum hrabiego Hansa Joachima Finckensteina.
Na szyjce topora do dnia dzisiejszego zachował się ślad po znaku rzemieślniczym
pozostawionym przez wytwórcę. Obecność topora w okolicy Gubławek miała
związek z rozwojem tutejszych dóbr i przypada na czasy władztwa krzyżackiego.
- Topór żelazny ok. Januszewa, gm. Susz. To przykład jednego z bardziej roz-
poznawalnych typów toporów późnośredniowiecznych. Datowany w przedziale
XIV-XV w., bywa również odnotowywany w znaleziskach z XVI w. Odkryciu topo-
ra towarzyszył mający analogiczną chronologię grot bełtu do kuszy. Tak przed-
stawiający się zespół zabytków pozwala domyślać się militarnej przeszłości
powiązanej z kontekstem zalegania przedmiotów. Ma on związek z czasami
zakonu krzyżackiego i niewykluczone, że stanowi świadectwo prowadzonych
na jego terytorium działań wojennych.
- Topór żelazny z Ogrodzieńca, gm. Kisielice. To podobnie jak prezentowany
wcześniej topór z Gostyczyna charakterystyczny dla późnego średniowiecza
topór typu X wg klasyfikacji Mariana Głoska. Jego datacja sprowadza się do
XIV-XV w., ewentualnie pocz. XVI w. W źródłach ikonograficznych podobne to-
pory bywają przedstawiane jako narzędzia ciesielskie albo element uzbrojenia
rycerskiego. W naszym przypadku skłonni jesteśmy do przypisania toporowi
funkcji militarnej, nie odnotowano bowiem charakterystycznej dla narzędzi
asymetryczności ostrza.
- Szelągi krzyżackie i jagiellońskie z ok. Iławy. Odkryte w okolicy doliny Iławki
monety mają związek z ekonomią założonego nad Jeziorakiem miasta. Należą
do grupy najstarszych lokalnie wybijanych pieniędzy, pochodzą bowiem z men-
nic zlokalizowanych w pobliskich miastach: Toruniu, Elblągu i Gdańsku. Obok
szelągów takich mistrzów krzyżackich jak np. Paula Russdorffa (1422–1441) czy
Martina Truchsessa (1477–1489), w zbiorze wystąpiły wybite w Gdańsku szelą-
gi króla Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492). Odkrycie zawdzięczamy iław-
skiemu Stowarzyszeniu Badaczy Historii Deutsch Eylau „Ylavia”.
- Monety z ok. Fabianek, gm. Susz. Na zespół monet z Fabianek składa się sześć
numizmatów datowanych na lata 1623–1626. Są tą głównie polskie monety Zyg-
munta III Wazy: dwa tzw. półtoraki (1,5 groszówki) i dwa szelągi, dodatkowo je-
den miejscowy szeląg księcia Jerzego Wilhelma oraz szwedzki Öre Gustawa II
Adolfa. Zespół stanowi zatem wymieszany zbiór, który do ziemi trafił po 1626 r.
Zbiega się to z informacjami o lokalnych ruchach wojsk w związku z tzw. wojną
MUZEUM W IŁAWIE. Potrzeba i konieczność
