18
Gdyby chcieć w sposób najbardziej szkicowy zarysować perspektywę rozpoczęcia programu
„Iławski Biskupin”, polegałby on wstępnie na odlesieniu terenu osady i ponownym odsłonięciu
reliktów badanych w latach 1929–1931 przez W. Heyma. Równolegle powinien zostać wdrożo-
ny projekt badań paleośrodowiska limnologicznego w strefie dawnej linii brzegowej półwyspu
zajętego przez osadę. Jednocześnie trzeba przygotować projekt rekonstrukcji części akwenu wod-
nego wraz z zatoką przystani przy południowym skraju osady. Podczas takich prac pozyskany
zostanie zapewne niezwykle bogaty badawczy materiał paleobotaniczny, ichtiologiczny, a także
kolekcja przedmiotów wytworzonych i używanych przez mieszkańców osady, intencjonalnie
lub nieumyślnie utopionych w toni jeziora. Powstanie w ten sposób wielki zasób, który będzie
nie tylko przedmiotem dociekań naukowych, ale także ogromną bazą do budowania zbiorów
tutejszego muzeum – stworzenie takiej placówki powinno być jednym ze strategicznych celów
programu. Iławski Biskupin ma być bowiem realnym węzłem prorozwojowym na lokalnej mapie
społeczno-gospodarczej. Należy jednak zabiegać o to, by nie był to węzeł powielający wzory
istniejące, lecz budujący swój potencjał na własnych oryginalnych rozwiązaniach. Aby to się
udało, potrzebny jest kompetentny zespół ludzi, posiadający – jak to już wyżej podkreślono –
zdolności transdyscyplinarnego łączenia naukowego potencjału poznawczego ze strategiami
polityk lokalnego rozwoju. To warunek trudny, ale możliwy do wdrożenia – kluczem do niego
jest podejście innowacyjne. Drugim, znacznie trudniejszym warunkiem osiągnięcia sukcesu pro-
gramu „Iławski Biskupin” jest horyzontalna współpraca publicznych partnerów przedsięwzięcia.
Komitet sterujący musi potraktować Iławski Biskupin jako źródło kształtowania i rozwijania
nowych lokalnych praktyk społeczno-gospodarczych, jako pilotaż wzmacniający kompetencje
kreacyjne i zarządcze miejscowych samorządowców, przedsiębiorców i zwykłych mieszkańców.
Już w fazie wstępnej programu możliwe jest podjęcie projektów edukacyjnych skierowanych
do młodzieży i wszystkich mieszkańców okolicy, jak też aktywności promocyjno-turystycznych
skierowanych do gości regionu. Co więcej, działania takie mogą – a nawet powinny – stanowić
źródło do badań socjologiczno-ekonomicznych, wpływających dynamicznie na budowanie do-
celowej, rozszerzonej strategii programu „Iławski Biskupin”^3.
Jesienią 2016 r., ze wspólnej inicjatywy Nadleśnictwa Iława (Nadleśniczy Anna Krzyżanow-
ska), Pracowni Aktywności Obywatelskiej i Dokumentacji Dziedzictwa w Ostródzie (koordyna-
tor Wiesław Skrobot) i Centrum Edukacji Ekologicznej przy Warmińsko-Mazurskim Ośrodku
Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie (kierownik Alicja Szarzyńska), podjęta została inicja-
tywa zorganizowania konferencji poświęconej problematyce wykorzystania archeologicznego
(^3) Przestrzenny kontekst historyczno-kulturowy Iławskiego Biskupina nie ogranicza się jedynie do dziedzictwa archeologicz-
nego i szeroko pojętego środowiska paleogeograficznego. Droga, przy budowie której w 1929 r. odkryto relikty osady, jest
przedłużeniem alei łączącej kiedyś leśniczówkę Kl. Stärkenau z dworem w Gardzieniu. Z majątkiem tym związana jest postać
żony starosty suskiego Wernera Gustedta – Jenny von Pappenheim, córki Hieronima Bonaparte, brata cesarza Napoleona.
Niezwykłe życie tej przyjaciółki Goethego opisała jej wnuczka Lilly Braun w książce „Im Schatten der Titanen”. To kanwa,
na której można zbudować kolejny wielowątkowy międzynarodowy program, odwołujący się nie tylko do napoleońskich
koneksji rodzinnych Jenny von Pappenheim, ale także do jej wielkiej wrażliwości na krzywdę społeczną i szeroko zakrojonej
aktywności charytatywnej w powiecie suskim.
Ten sam kontekst przestrzenny, przy odpowiednio sformułowanej strategii mógłby w przyszłości zaowocować ponadto
zbudowaniem usieciowionego obszaru funkcjonalnego, sprofilowanego wokół problematyki siedzib szlacheckich w Szym-
barku i Kamieńcu. Taka perspektywa wymaga jednak otwartości oraz odważnej determinacji i być może nigdy nie stanie
się udziałem tutejszych animatorów życia społeczno-gospodarczego. Natomiast program „Iławski Biskupin” jest na tyle
neutralny światopoglądowo, a jednocześnie dający tak wiele możliwości rozwojowych, że zaniechanie podjęcia trudu
przygotowania i wdrożenia go byłoby niewybaczalnym błędem.