26
- Historia
Wraz z pojawieniem się polskiej administracji po drugiej wojnie światowej na terenie Iławy,
z biegiem czasu powstawały tutaj wszelakie instytucje, ułatwiające pokonywanie różnorakich
trudności związanych z życiem codziennym. Należała do nich m.in. obecna Miejska Biblio-
teka Publiczna, której podstawą do powołania tejże placówki stał się „Dekret o bibliotekach
i opiece nad zbiorami bibliotecznymi” wystawiony już w 1946 r., przez Krajową Radę Narodo-
wą^4. W tymże roku jesienią, dzięki decyzji wydanej przez powiat suski, powołano Powiatową
Bibliotekę Publiczną. Inicjatorami utworzenia nowej jednostki kultury, oraz jej pierwszymi
organizatorami byli – Stanisław Gintowt, ówczesny kierownik Referatu Kultury i Sztuki w sta-
rostwie powiatowym i jego małżonka Danuta^5. W 1947 roku przekazała ona swoje obowiązki
Danucie Pietruszko, z zawodu nauczycielce^6 , pełniącej wówczas funkcje pierwszego dyrektora
nowopowstałej placówki. W tym też czasie biblioteka została zarejestrowana w kuratorium,
mieszczącym się w Olsztynie. Oficjalnie rozpoczęła ona swoje funkcjonowanie – dnia 4 maja
1947 roku^7 , służąc swoją wiedzą iławskiej ludności oraz okolicznym miejscowościom.
Początkowo zajmowała ona pokój, który został udostępniony w siedzibie Komitetu Powia-
towego Polskiej Partii Robotniczej, mieszczącej się na ul. Kościuszki 14^8 , gdzie w następnym
roku przeniesiono ją do willi o nazwie Reibnitz, określanej prawdopodobnie przez napływowych
mieszkańców Iławy, mianem „domku pod arkadami”. Ów budynek mieścił się po drugiej stronie
tejże ulicy pod 27 numerem^9.
W tym miejscu warto nadmienić, iż pierwszą zinwentaryzowaną pozycją, znajdującą się
w posiadaniu Powiatowej Biblioteki Publicznej, była książka autorstwa Franciszka Sawickiego,
opublikowana w 1939 roku w Warszawie – pod tytułem: „Rasa a światopogląd”^10. W począt-
kowym okresie działalności niniejszej biblioteki podstawą księgozbioru były woluminy prze-
kazywane przez darczyńców, głównie młodzież szkolną. Później pozycje zaczęły być również
dostarczane z Ministerstwa Oświaty^11. W 1948 roku instytucja owa posiadała 2525 tytułów^12.
W tym też okresie obok Danuty Pietruszko pracownikami opisywanej tu placówki były m.in.:
Halina Orzechowska, Danuta Nowak, czy też Danuta Hertel, która w 1949 roku objęła funkcje
kierownicze^13.
(^4) Ibidem, s. 3; ów dekret został opublikowany 17 kwietnia 1946 r., zob.: Dziennik Ustaw 1946, nr 26, poz. 163; Informator
o bibliotekach publicznych Ziemii Iławskiej w 40-lecie Dekretu o Bibliotekach, oprac. W. Niesiobędzki, patronat: Wydział
Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, Miejska Biblioteka Publiczna im. Edwarda Stachury w Iławie, wydano
nakładem Urzędu Miasta Iławy, Iława 1986, s. 3. 5
Adres URL: http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php/Miejska_Biblioteka_Publiczna_w_I%C5%82awie (data odwiedzin:
15.01.2017), zob. też: J. Burakowski, Miejska Biblioteka Publiczna w Iławie, „Bibliotekarz Olsztyński”, 1985, nr 4, s. 10–12;
W. Niesiobędzki, Miejska Biblioteka Publiczna, tekst zamieszczony na: adres URL: http://www.dziejeilawy.friko.pl/legen-
dy%204.html (data odwiedzin: 15.01.2017) – przyp. autora. 6
7 Informator o bibliotekach..., op. cit., s. 3.
8 Szkic..., op. cit., s. 3.
9 Ibidem.
W. Niesiobędzki, Życie kulturalne w Iławie w latach 1946–1997, [w:] Iława, praca zbiorowa, red. wydawn. H. Królikowska,
cykl wydawn.: 10 Monografie miast i wsi Warmii i Mazur, nr 4, Olsztyn 1999, s. 252; Szkic..., op. cit., s. 3.
11 W. Niesiobędzki, Miejska..., op. cit.; idem, Życie..., op. cit., s. 252.
12 Szkic..., op. cit., s. 4.
13 W. Niesiobędzki, Miejska..., op. cit.; idem, Życie..., op. cit., s. 252.
Szkic..., op. cit., s. 4.