Kesselberg – od mitu do pamięci zbiorowej... 37
Agnieszka Zielińska, Wiesław Skrobot
Kesselberg – od mitu do pamięci zbiorowej.
EDD 2009 - pierwsze iławskie obchody Europejskich
Dni Dziedzictwa^1
Od wielu lat także w Polsce realizowany jest program EDD, aktywizując różne instytucje
i organizacje pozarządowe nie tylko w Warszawie czy Krakowie, ale także w niewielkich miastach
i miejscowościach gminnych. Zainteresowana dziedzictwem kulturowym grupa miłośników
lokalnej historii postanowiła zorganizować obchody Europejskich Dni Dziedzictwa również
w Iławie.
W 2009 roku EDD realizowane były pod hasłem „Zabytkom na odsiecz. Szlakiem grodów,
zamków i twierdz”. Iława raczej nigdy nie była twierdzą, ale w dziejach miasta i jego bliskich
okolic zapisało się kilka grodów i zamków. Pozostałości grodów mamy na wyspie Wielka Żuła-
wa i na półwyspie pobliskiego jeziora Silm, imponujące ruiny zamku kapituły pomezańskiej
w niedalekim Szymbarku, zaś w Iławie mieliśmy niegdyś dwie budowle, które możemy umownie
nazwać zameczkami: jeden przy gotyckim kościele p.w. Przemienienia Pańskiego – średnio-
wieczny dwór prokuratorów krzyżackich, a drugi na Wielkiej Żuławie – wczesnonowożytny
dwór starostów dziedzicznych. Po obu obiektach nie pozostał niestety żaden ślad w terenie.
Pierwsze iławskie obchody EDD zatytułowaliśmy „Kesselberg – od mitu do pamięci zbioro-
wej”. Jako miejsce naszego działania wybraliśmy wczesnośredniowieczne grodzisko Kesselberg,
zwane też Poganek, na półwyspie jeziora Silm. Zależało nam na tym, by przy okazji przygotowa-
nych dla uczestników warsztatów terenowych, poza spotkaniem z materialną pamiątką dawnych
dziejów okolicy Iławy, pokazać też inne, wtopione w przyrodę ślady dawnej działalności ludzkiej,
jak też przypomnieć podania lokalne, związane z grodziskiem Kesselberg.
Nasze działanie zaplanowaliśmy na sobotę 19 września. Poza głównymi animatorami przed-
sięwzięcia, którymi byli autorzy niniejszego tekstu (ryc. 1.), do akcji włączyli się Karolina Do-
miniczak i Artur Pruchniewski, pracownicy funkcjonującej jeszcze wówczas iławskiej Lokalnej
(^1) Europejskie Dni Dziedzictwa to największy w Europie projekt społeczny i edukacyjny, najważniejsze święto zabytków
kultury. Idea narodziła się 3 października 1985 r. w Granadzie ( Hiszpania) podczas II Konferencji Rady Europy, podczas
której Minister Kultury Francji zaproponował zorganizowanie w całej Europie Dni Otwartych Zabytków. Wówczas po
raz pierwszy udostępniono zwiedzającym bezpłatnie obiekty, do których dostęp był ograniczony. Rada Europy podjęła tę
inicjatywę ustanawiając Europejskie Dni Dziedzictwa.
Głównym celem EDD jest promowanie regionalnego dziedzictwa kulturowego oraz przypominanie o wspólnych korze-
niach kultury europejskiej. Imprezy skierowane są do bardzo szerokiej i różnorodnej grupy odbiorców, co nadaje im
wymiar uniwersalny. Uczestnicy maja okazję bezpłatnie, pod opieką przewodników, zwiedzić miejsca, które na co dzień są
dla nich niedostępne, odkryć historię swojego regionu, poznać jego często nieznane i niedoceniane bogactwo kulturowe
oraz dowiedzieć się, jak wyglądało w dawnych czasach życie naszych przodków, uczestniczyć w licznych wydarzeniach
kulturalnych i spotkaniach.