Średniowieczny dwór prokuratora / komornika w Iławie 55
siedzib urzędników zakonnych nie należały do rzadkości. Spotykamy je m.in. w Dąbrównie
(zob. ryc. 4)^14 , Miłakowie (zob. ryc. 5)^15 , Nowem (zob. ryc. 6) czy Chojnicach^16. Problem ten
pojawiał się także w kolejnych publikacjach dotyczących Iławy. Rozpatrywano tu już nie tylko
sam fakt lokalizacji, ile funkcjonowania na miejscu wspomnianego placu: „zamku”, względnie
„dworu” zakonnego^17.
Umiejscowienie obiektu rozważań w obrębie średniowiecznej Iławy wydaje się być zagad-
nieniem wymagającym znacznego rozszerzenia. Jak dotąd jako jedyne, pasujące potencjalnie
(^14) Jednodomowe założenie, dużo większe niż to znajdujące się w Iławie. Ulokowane w północno-wschodniej części murów
miejskich, posiadało dwie wieże. Jedną z nich stanowiła brama miejska. Christofer Herrmann, Mittelalterliche Architektur
im Preussenland. Untersuchungen zur Frage der Kunstlandschaft und- Geographie, Petersberg 2007, s. 436–437; idem,
Zamki w państwie krzyżackim w Prusach, Olsztyn 2015, s. 177. 15
Trójskrzydłowe założenie ulokowane w północno-zachodniej części murów miejskich, przylegające do bramy miejskiej,
posiadało jedną wieżę. Herrmann, Mittelalterliche Architektur im Preussenland..., s. 560; idem, Zamki w państwie krzy-
żackim..., s. 185. 16
Bernhard Schmid, Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, H. XII: Kreis Rosenberg, Danzig 1906,
s. 132–134; Adam Chęć, „Dwór to czy zamek? Rozważania na temat niewielkich założeń obronnych na terenie państwa
zakonnego w Prusach“, Studia Zamkowe, 4, 2012, s. 24.
(^17) Paul Waltz, Aus der Geschichte evangelischen Pfarrkirche zu Dt. Eylau, Deutsch Eylau 1918, s. 2–3; Marian Biskup, Iława
(Studia z historii budowy miast polskich, Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury. T. VI, vol. 2/17) Warszawa 1957; Jerzy
Frycz, „Architektura zamków krzyżackich”, [w:] Sztuka pobrzeża Bałtyku. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztu-
ki, Gdańsk, listopad 1976, red. Hanna Fruba, Warszawa 1978, s. 21; Bohdan Guerquin, Zamki w Polsce, Warszawa 1984
(wyd. II), s. 162; Wiesław Skrobot, Iława-Aleja Pojednania 2. Wyniki badań archeologicznych, [Iława] 1992, maszynopis
w posiadaniu Urzędu Miasta Iława, s. 12–13, 18; Wiesław Biegański, Tadeusz J. Żuchowski, Rozwój miasta do połowy
XIX wieku, [w:] Iława 1305–1995. Dzieje przemian w urbanistyce i architekturze miasta, red. Tadeusz J. Żuchowski, Iława
1995, s. 32–37; Grzegorz Białuński, „Zarys dziejów Iławy do 1525 roku”, [w:] Iława, red. Hanna Królikowska, Olsztyn 1999,
s. 31–32; Jan Salm, „Iława, woj. warmińsko-mazurskie”, [w:] Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm, Leksykon
zamków w Polsce, Warszawa 2002, s. 202.
Ryc. 6