Między wizją a zaniechaniem. Chodnikowe refleksje nad miejskością Iławy. 85
rekreacyjny, ulica Niepodległości zyskałaby charakter śródmiejskiej promenady, a zarazem wie-
lofunkcyjnej przestrzeni publicznej. Teraz zaś mamy jedynie pas transmisyjny dla samochodów
z zanikającymi społecznymi funkcjami miastotwórczymi.
„Strategia pustoszenia miasta ruchem samochodów jest [...] nie tylko niszczycielska dla tej
miejskiej intensywności, która już istnieje, ale stoi również w opozycji do kształtowania nowej
lub dodatkowej intensywności tam, gdzie jest ona potrzebna.” [Jacobs 2014: 368].
Pas jezdni ulicy Niepodległości należałoby mocno zwęzić i wyposażyć w wyspowe muldy
zwalniające, jak też ograniczniki rozstawu kół, by zapobiec wjazdowi samochodów ciężarowych.
Poszerzone trotuary powinno się zaprojektować jako kompleksy zielone, na przykład parki kie-
szonkowe powiązane ze zróżnicowanymi funkcjami lokali handlowo-usługowych w parterach
budynków mieszkalnych, szczególnie w północnej pierzei ulicy.
Na nowo ukształtowana przestrzeń ulicy Niepodległości udrożniłaby wówczas osie ulic
wewnętrznych Osiedla Jagiellońskiego, umożliwiając tym samym zszycie fragmentu centrum
miejskiego, rozproszonego między ulicami Obrońców Westerplatte i Narutowicza. Uczytelnienie
i nowa aranżacja osiedlowych tras komunikacji pieszej – poprzez ułożenie nowych posadzek,
doświetlenie ich stylizowanymi lam-
pami i akcentowanie powtarzalnymi
obiektami małej architektury – mogło-
by być pretekstem do zaangażowania
mieszkańców osiedla w grę o prze-
strzeń, o waloryzację miejsca swego
życia codziennego.
- Zachęta do namysłu i działania
Przedstawiono tu tylko kilka wy-
branych przykładów przestrzeni, któ-
re są źródłami miejskości Iławy. Pro-
blem w tym, że utraciły swoją nośność
i swojskość, stały się postawem sukna,
który – jak się wydaje – ciąć może każ-
dy, kto ma dostęp do nożyc. A może
trzeba po prostu te nożyce wyrzucić
i zająć się tkaniem pięknego gobeli-
nu, który będzie wspólnym dziełem
wszystkich iławian? A przynajmniej na początek tych, którym się chce?
Przestrzeń urbanistyczna Iławy jest słabo rozwinięta. Jej struktura przypomina raster, na któ-
rym pozawieszano grona osiedli. Nadmiar funkcji mieszkalnych w centrum miasta i zbyt mało
zróżnicowanych mikroprzestrzeni publicznych są przyczynami osłabienia potencjałów rozwojo-
wych. Stan taki Jane Jacobs nazywa Wielką Zarazą Nijakości, która „ [...] nadciąga ramię w ramię
z zarazą natężenia ruchu drogowego.” [Jacobs 2014: 368]. Aby móc to zmienić, trzeba zmienić
sposób myślenia o mieście. Miasto to miejsce życia mieszkańców i to oni, a nie turyści powinni
Ryc. 10. Ulica Niepodległości, widok od strony wschodniej
w kierunku Placu Bandurskiego; kumulacja deficytów prze-
strzennych i funkcjonalnych centrum miasta (fot. W. Skrobot)