86
być traktowani jako beneficjenci pierwszego rzędu
w strategiach rozwojowych, niezależnie od przyję-
tej wizji rozwoju. Trzeba też zacząć odróżniać roz-
wój od wzrostu, który jest jedynie ekonomicznym
jednokierunkowym faktorem uśrednienia danych,
opartych na monetaryzmie. Rozwój zaś to proces
wielowątkowy, oparty na ekonomii wartości [Hau-
sner 2019], umocowany w procesach kulturowej
i społecznej zmiany.
„Samorządy chętnie wydają spore fundusze
na kampanie reklamowe, tyle tylko, że są one ad-
resowane do turystów czy mitycznej (bo w Polsce
nieobecnej) klasy kreatywnej. Slogany takie, najczę-
ściej zupełnie oderwane od miejskiej rzeczywistości,
nie tworzą atrakcyjnych narracji, które mogłyby wią-
zać mieszkańców z miastem. Co więcej, często wzbu-
dzają resentyment pobudzany fałszywymi, wyide-
alizowanymi obrazami miejskiej rzeczywistości,
której zwykli mieszkańcy są pozbawieni i do której
nie mogą aspirować. O mieście, w którym się tylko
pracuje, trudno myśleć jak o małej ojczyźnie i anga-
żować się w obywatelską działalność na jego rzecz.”
[Kubicki 2016: 340].
W Iławie brakuje kodów integrujących prze-
strzeń. W latach 70. XX wieku podczas dużego ar-
tystycznego pleneru powstały rzeźby, które popadły w rujnację i zapomnienie. Może warto
byłoby podjąć się ich renowacji i uczynić je zaczynem tworzenia nowych obiektów, w oparciu
o przemyślaną koncepcję narracyjnego szlaku historyczno-kulturowego. Potrzebne są także
System Informacji Miejskiej oraz System Informacji Przestrzennej i być może nowe kody małej
architektury należałoby uczytelnić jako węzły tych systemów.
Nie ulega wątpliwości, że Iława potrzebuje na miarę możliwości naszych czasów dość re-
wolucyjnej innowacyjnej przemiany, w duchu daleko posuniętej partycypacyjnej formuły, wy-
chodzącej poza schemat budżetu obywatelskiego. Potrzebny jest nieroszczeniowy i niepartyjny
ruch budowania polityk lokalnych, który przełamie niezmiennie wiszące nad miastem – niczym
nieśmiertelny duch socjalizmu – przekonanie, że jest cudnie i wszystko powinno iść utartymi
ścieżkami. Aby ten stan rzeczy zmienić, potrzebny jest w Iławie ferment społeczny wywołujący
bąble zmiany. Bąbel zmiany zaś „ [...] to analog lokalnej innowacji społecznej, która istnie-
je, gdy liderowi (animatorowi) zmiany uda się stworzyć krąg aktorów, którzy komunikują się
i współdziałają, aby móc działać inaczej niż wynika to z rutyny i presji otoczenia. Ich celem jest
wyłamać się (choćby częściowo) z pola grawitacyjnego wytwarzanego przez otoczenie. Umac-
niają swoją autonomię, ale po to, aby móc dobrowolnie współdziałać z innymi aktorami, którzy
Ryc. 11. Potencjał architektoniczny ul. Nie-
podległości – przejście w kamienicy miesz-
czącej m.in. galerię artystyczną; w sytuacji
poszerzenia trotuaru, w sąsiedztwie tego
budynku powstałaby przestrzeń do reali-
zacji zdarzeń społeczno-artystycznych,
do których mogliby włączyć się mieszkańcy
kamienicy (fot. W. Skrobot)