يلدب
ّ
لاإ تبثي لا ،ىلاعت لله
ّ
قح
ّ
يعرش مك
ُ
ل ح ريفكتلا
1
gibi değildir. Mesela: nebiz
14
bir içki midir değil midir? Bu ve
buna benzer ihtilaflar bunlara misal teşkil eder.
Şeyhul İslam İbni Teymiyye rahimehullah bu konuda
şöyle demiştir: Tekfirin sebebi/illeti meselesi yani Şari
Teâla’nın hükmü; genel bir manaya bağlamasıdır. Bunun
anlamı şudur: Bazı çeşitlerde meselenin sabit olmasına göre
bazı hususlarda da ise meselenin kendisine göre değerlendirir.
Misalen, namaz için abdesti, kıbleye yönelmeyi,
erkeklerden şahitliklerine rıza gösterdiğimiz iki şahidin
şahitlik etmesini emredip; içkiyi ve kumarı haram, yemini
bozan kimsenin yeminin kefaretini vacip kılmış, fidye ve
talakın arasını ayırıp, talakı üç talakla sınırlandırmış, nikâh
için mehri vacip kılmıiştır. İşte bütün bunlar sabit olan
meselelerdir.
Bazı çeşitler üzerinde farklı yorumların meydana
gelmesi gibi: Nebiz içki midir değil midir, bir mecliste verilen
üç talak bir talak mıdır yoksa üç talak mıdır? Bazı sözler
yemin midir, değil midir? İşte bu tür meseleler de kendisine
göre değerlendirilmesi gereken meselelerdir.
Bazı şeylerin hakkında ise farklı yorumlar yapılabilir.
Bunlar ise içtihada açık meselelerdir. Namaz kılan bir kimse
14
Kuru üzüm, hurma, bal, arpa, buğday vb. şeylerin suda
bekletilerek onu tadlandırması yolu ile elde edilen bir içki çeşidi.
Sarhoş etsin veya etmesin aynı adla anılır. Nitekim nebize şarap
(hamr) dendiği gibi, üzüm suyundan elde edilen şaraba da nebiz
denmektedir. (İbnül-Esir, en-Nihâye fî Garîbil-Hadis, 5, 8) Çev.