Biz şok olmuş halde Özdemir beyin nasıl bir tepki vereceğini beklerken, Özdemir
bey hiç ses çıkartmadan bareti kafasına taktı ve fabrikaya doğru yürümeye başladı.
Sonrasında tüm fabrikayı ve makina montajlarını gezerek kendisine yerinde bilgiler
verdik.
TOYOTA’NIN “ŞOKLAMA” YÖNTEMİ
(Kenan Ersözlü anlatıyor)TOYOTA’nın en dikkat çeken yöntemlerinden birisi (belki de en başta geleni) çalı-
şanlarına “şoklama” dediğimiz uygulamasıdır. Amaç; çalışanların eksikliklerini an-
latırken gerektiğinde onları şaşırtacak yöntemler kullanmaktır. Bu sayede çalışanla-
ra en çarpıcı ve vurucu şekilde gerekli mesajlar verilmiş olur. Burada, İş Sağlığı ve
Güvenliği konusunda yaşadığım çarpıcı örneklerden birini anlatmak isterim.
TOYOTASA’da seri üretime başlamış, 4 dakikalık bir “Tack Time - Çevrim Süresi”
hızı ile üretim yapıyorduk. Kaynak fabrikası TOYOTASA’nın en karmaşık ve iş ka-
zası riskinin en fazla olduğu bölümlerden birisi idi. Dört fabrika içerisinde “Jungle”
olarak adlandırdığımız tek fabrika idi. Öyle bir dönem geldi ki; aldığımız tüm ön-
lemlere, verdiğimiz tüm eğitimlere rağmen son bir ay içerisinde 2 adet iş kazası
yaşadık. Japonlar ve Kaynak fabrikası yöneticileri olarak durumdan çok rahatsız
idik. Shirai-san ile oturup daha fazla neler yapabileceğimizi konuştuk. Kendisinin
tecrübelerinden faydalanmak istediğimi söyledim. Öneriler çok ilginç idi. Çalışanla-
ra İş Güvenliği konusunda “şoklama” yapmamız gerektiğinden bahsetti. Merakla
kendisini dinlemeye başladım.
Shirai-san’ın önerisi Takaoka fabrikasında şahit olduğum uygulamaya benzer bir
aktivite ve şoklama idi. Ertesi gün üretimin en hızlı olduğu saat 14.00’te Kaynak
Fabrikasında üretimi 15 dakika süre ile tamamen durdurmak ve fabrikanın ortasın-
daki alanda herkesi toplayıp onlara ajitasyon içeren bir konuşma yapmak. Bunun
için ertesi gün saat: 13.00 gibi Kaynak fabrikası Ekip Liderlerini acil toplantıya davet
ettim. Onlara şu talimatı verdim; “Arkadaşlar, saat tam 14.00’te tüm Kaynak fabrika-
sında üretimi tamamen durduracaksınız ve tüm ekibinizi fabrikanın ortasındaki ala-
na çağıracaksınız. Ben ve Shirai-san da orada olacağız ve tüm çalışanlara hitaben
bir konuşma yapacağım” dedim. Tıpkı Japonya Takaoka’da gördüğüm gibi; elime
megafonu alıp saat 14.00’te fabrikanın ortasında hazırdım.
Bir Ekip Liderine de önceki gün kazaya uğrayan ekip elemanının kanlı iş gömleğini
uzun bir sopaya takarak herkese teşhir etmesini istedim.
Saat tam 14.00 te Ekip Liderleri bölgelerinde üretimleri tamamen durdurarak çal-
şanları fabrikanın ortasına davet ettiller. Herkes şaşkınlık içerisinde ne olduğunu
anlamaya çalışıyordu. Ben derhal megafonu alarak çalışanlara hitaben ajitasyon
içerikli bir konuşma yaptım. Kaynak fabrikasının tamamında üretim yaklaşık 15 da-
kika durmuş oldu. Bu 15 dakikada 4 adet araç kaybı olduğunu ancak bu kaybın
çalışanların sağlığından ve iş güvenliğinden daha önemli olmadığını vurguladım.
Bu olay gerçekten de çalışanlar üzerinde şok ekisi yaratmıştı. Uzun bir süre kaza-
sız günler yaşadık.