ÖZDEMİR SABANCI - TURGUT ÖZAL İLİŞKİSİ
Dünya Bankası’ndaki görevinden 1976 yılında Türkiye’ye dönen Turgut Özal, Sa-
bancı Holding’te Genel Koordinatör olarak görev almıştı.
Sabancı Holding’te çalıştığı yıllarda Sabancı kardeşlerle, özellikle de Özdemir Sa-
bancı ile yakın çalışmalar yaptı, bir çok yeni projeye imza attı. Akbank’ta Yönetim
Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini de yürüten Turgut Özal döneminde Sabancı
Holding, Genel merkezini Adana’dan İstanbul’a taşıdı.
Sabancı Holding’te yaptıkları ortak çalışmalar sırasında birbirlerini çok iyi anlayan
ve her ikisi de yeniliklere açık olan Turgut Özal ve Özdemir Sabancı, Otomobil ya-
tırımı kanunlarının değiştirilmesi konusunda da aynı fikirde idiler. Üç önemli konu
başlığında hemfikir oldular:
Türkiye, artık eski teknoloji otomobil üretim ayıbından kurtulmalı ve daha çağdaş
teknolojiye sahip otomobil üretimine geçmeliydi.
Özdemir Sabancı’nın teklifi; TOYOTA ile Türkiye’de ortak yatırım yapmak ve o
anda Japonya’da hangi model üretiliyorsa, Türkiye’de de aynı modelin üretilmesi
ile otomotiv sektörü ileriye taşınacak, global çapta rekabet yaptıracak seviyeye ula-
şacaktı.
TOYOTA her gittiği ülkeye kendi yan sanayisini de götürdüğünden, Türkiye’ye
de önemli ölçüde yan sanayi firmalarını getirecekti. TOYOTASA civarında ciddi bir
Japon Otomotiv yan sanayi bölgesi oluşacak ve çok önemli oranda istihdam sağla-
nacaktı. Bu, aynı zamanda Otomotiv Yan sanayisinin de gelişmesi demekti.
Özdemir Sabancı ile birlikte Japon TOYOTA üst düzey yöneticilerinin de bu konu-
larda garanti vermesi üzerine gerekli kanun değişiklikleri Turgut Özal’ın talimatı ile
hızla yapıldı. Tabi bu değişiklikler Türkiye’de otomotiv sanayini elinde bulunduran
ve adeta tekel durumunda olan Koç Grubunu çok rahatsız etti. Koç Gurubunun bu
değişikliklere açıktan tavır koyduğuna şahit olduk.
TÜRK KANUNLARININ TOYOTA TARAFINDAN İNCELENMESİ
Fizibilite döneminde yapılan önemli aktivitelerden birisi de Türkiye’deki güncel iş
kanunlarının ve yönetmeliklerin, iş güvenliği ve çevre kanunlarının, yatırım teşvik
kanunlarının ingilizceye tercüme edilerek kendilerine gönderilmesini talep ettiler.
Baki Uzer ve ekibi bu konuda yoğun bir çalışma yaparak ilgili kanunları tercüme
ettirip Japonya’ya gönderdiler.
1991 ya da 1992 yılı idi, Toyota’dan bir İş Güvenliği ve Çevre Mühendisi Türkiye’ye
geldi ve inşaatlar başlamadan önce fabrika arazisi civarında çevresel kontroller ve
gürültü ölçümleri yaptı. Yatırımı zora sokacak herhangi bir konu bulamadı ki; bize
yansıyan olumsuz bir geri dönüş olmadı. Zaten biz de olumsuz herhangi bir durum
beklemiyorduk.