Montaj Fabrikası Yatırımı
(Mustafa Dinek anlatıyor)Montaj fabrikası bina olarak; ilk gereksinimin çok üzerinde; maksimum kapasite
dikkate alınarak yaklaşık 50,000 m² olarak yapıldı. Amaç; gerek stok açısından
fazla yer tutan gerekse nakliyesi sorun olabilecek araç koltuklarının da başlangıçta
bu bina içinde yapılması idi. Bu bina içinde araç montaj hatları, test hatları, lojistik
depoları yerleştirildi. Önemli bir bölümü de koltuk imalatı yapan Boshoku firmasına
tahsis edildi. Boshoku, uzun yıllar burada hizmet verdikten sonra TOYOTASA ya-
kınında kurduğu kendi fabrikasına taşındı.
Boya işlemi biten gövdeler boyahane içinde renk seçim hatları (clour selectivity
area) denilen alanda stoklanarak buradan montajın talebine göre belli bir dü-
zende transfer edilmektedir. Burada çok önemli bir konuya, “Heijunka” denilen
hat dengelemesine değinmek istiyorum. “Heijunka” (Türkçesi “Hat dengeleme”);
“Toyota Üretim Sistemi”nin çok önemli bir aracıdır. Montaj hatlarında üretilecek
aracların renk / cins ve opsiyonları aynı değildir, dolayısıyla her model için har-
canacak işçilik süresi de birbirinden farklıdır. Lojistik bölümü müşteri talebine göre
aracların sıralamasını yaparken bu hususu dikkate alır ve montaj hattına dengeli bir
şekilde besleme yapar. Gövde seçim alanı bu amaç için kuruldu.
Boyahanede olduğu gibi tüm montaj hatlarının konveyör sistemlerinin dizaynını Ja-
pon DAIFUKU firması yaptı.Konveyörlerin kritik bazı elemanları Japonya’dan ge-
tirtildi, onun dışında kalan kısımlar ve çelik konstrüksiyonların tamamı METKON
firmasına, elektrik işleri ise AEG firmasına yaptırıldı. Bu yerli ve ithal paylaşımı ile
yatırımda hatırı sayılır maliyet indirimi sağlanmış oldu. Montaj fabrikasına kurulan
değişik konveyor sistemleri genel olarak; “Trim-attached slat conveyor”, “Chasis
conveyor overhead”, “Final 1 slat” ve “Final 2 slat”... gibi konveyörlerdi
Konveyorler arasında ise “Table lift” denilen asansor transfer sistemleri yaptırıldı.
Tüm ana montaj hatlarını ayrı ayrı gösteren andon panelleri ile üretimin görsel kont-
rolu uzaktan yapılabiliyordu. Bu panellerde üretim, performans ve arıza takip edili-
yordu. Arıza durumunda arızanın hangi istasyonda olduğunu görsel ve sesli olarak
takip etmek mümkündü.
Ayrıca tüm elamanlara herhangi bir kalite, iş güvenliği problemi durumunda hat
durdurma yetkisi verildi ve bunun için hat boyunca andon halatları yaptırıldı. Bu
sistemlere ilave olarak ön gösterge panel yanına montaj hattı yerli di
zayn ile INKA firmasına yaptırıldı. Yağmurlama testi ve rötuş bölgesi de tamamen
yerli olarak BOTERSAN firmasına yaptırıldı.
Fabrika içerisine yakıt ikmal istasyonu kurulması
Hem montajdan çıkacak olan araçlar hem de şirket araçlarına yakıt ikmali için fabri-
ka içerisine bir yakıt ikmal istasyonu kuruldu. Bu iş için yapılan görüşmeler sonunda
o dönemde MOBIL firması ile anlaşma yapılarak, tüm sistemler bu firmaya bedelsiz
olarak kurduruldu ve bayi fiyatları ile aynı olmak üzere yakıt temin edilmeye baş-
landı.