Kopointutunan
Oinsanan o tulun id pomogunan nga haro o boros diolo sondii. Boros nopo nga iso’
sistom simbol lisan i arbitrari i gunoon doid isoiso’ tinimungan mogigion montok
miwara om miromut doid tiso’ om tiso’ tumanud do koubasanan doid tinimungan diolo
dii (Seonjono Dardjowidjojo, 2005). Pogun Malaysia nopo nga pogun di nointutunan
sabaagi pogun di noyanan do mogikaakawo tinaru tagayo nointutunan sabaagi tinaru
Melayu, Cina, India miampai mogigion pribumi id Sabah om Sarawak i abaagi po
wagu do mogikaakawo bansa om etnik (Fong Peng Chew, 2008). Tantu no do
koinsanai nopo tinaru, bansa toi ko’ etnik diti nga kiboros doid tinimungan diolo sondii
i pinotungkus doid iso’ generasi doid iso’ generasi di wagu.
Boyungan tinaru Kadazan Dusun nga iso’ ko mantad do mogisuusuai tinaru
doid pogun Malaysia. Boyungan tinaru Kadazan om Dusun nopo diti nga abaagi do
mogikaakawo po kawagu o sub-etnik di lobi okoro’. Iso nopo sub-etnik diti nga
ointutunan sabaagi Dusun Liwan i ogumu okito pongion doid watas Tambunan,
Ranau om nogi Keningau. Tinaru Dusun Liwan nogi diti nga haro o boros tina diolo
sondii. Montok do ponoriukan diti pinoindalan doid konteks kinoyonon di lobi okoro id
nonggo pinoindalan id Kampung Kerokot, Tambunan. Ahal nopo diti nga sabap no do
tongotulun nopo di poingion hiti nga kogumuan tinaru Dusun Liwan. Sundung po do
kogumuan nopo tulun di poingion hiti nga mantad tinaru Dusun Liwan nga haro nogi i
nakasawo do tulun mantad tinaru suai miagal ko’ Iban, Cina, Melayu, Tagalog om
nogi India. Id suang nopo do ponoriukan diti nga pofokus boros dominan do
tangaanak, nunu rahung mantad posorili diolo om nogi mongintong ginumu
tangaanak tumanud tinimungan boros dominan diolo.
Kointalangan Kobolingkaangan
Boros sandad toi ko’ tina nopo id Kampung Kerokot, Tambunan diti nga Boros Liwan.
Sundung po do ingkaa nga boros tina nopo diti nga au atantu o taang koonuan di
tangaanak. Haro tangaanak di momoguno do boros tina diti sabaagi boros koiso’,
haro nogi i momoguno do boros tina sabaagi do boros koduo toi ko’ kotolu. Mantad
no dilo do mogisusuai dii o boros dominan do tangaanak id pilumaagan diolo do tikid
tadau. Kinaantakan nopo diti nga nawayaan do mononoriuk soira nakaampayat do
mogikaakawo ababayan id kampung di papakawasa mongintong do pogisusuaian
boros di gunoon do tangaanak. Maya kobolingkangan diti, iloon daa nunu o boros
dominan di gunoon do tangaanak id pilumaagan diolo tikid tadau.
Mantad do data di aanu, intangan o statistik toi ko’ ginumu do tangaanak di
momoguno Boros Tina, Boros Malayu, Boros Inggiris toi ko’ boros-boros suai