Kopointutunan
Tinaru Kadazan Dusun nopo nga nointutunan sabaagi tinaru di momonsol do kaadat-
adato. Tumanud di Jacqueline Pugh-Kitingan (2012), tinaru kadazandusun nopo nga
ngaran tagayo montok tolu rumpun tagayo do boros. Ii nopo nga Rumpun Boros
Dusunik i kiwaa 13 boros i mogisuusuai o dialek, Rumpun Boros Murutik i kiwaa 12
boros om Rumpun Boros Paitanik i kiwaa 4 boros. Ii poogi do sundung do iso
rumpun nga ogumu o koubasanan di misuai tu nokoiyon o tikid tinimungan toi ko’
rumpun diti id mogisuusuai o kinoyonon id pogun Borneo. Sabaagi poomitanan
koubasanan id aspek taakanon, ralan morobuat, pamamakaian do garung, kaadat-
adato om suusuai po. Tumanud kawagu di Jacqueline Pugh-Kitingan (2012), tinaru
Kadazan Dusun nopo diti nga kiwaa ogumu o adat id suang koposion diolo. Tikid
nopo adat dii nga haro o kooturan-kooturan, pogoduhan om wowonsoyon di nuru
tonudon moi do kapapanahan nopo do kaadat-adato dii nga osoosonong om au
osiliu o kaantakan di araat.
Iso nopo adat di pantangon do tinaru Kadazan Dusun nga soira haro minidu
pogun. Au milo siwalon o kaantakan diti tu’ koinsanai o tulun nga kolimpupus id
kapatayon. Tumanud di Lathief Rousydiy (1987), kolimpupuson nopo do koposion
nga iso kaantakan di otoguangan do oinsanan o tulun miampai au mintong do umul,
kolidasan tinan om kinoingkokoton. Mantad dii, soira haro minidu pogun nga
pokitonon o koluhuyan ginawo montok isai-isai i notongkiadan loolobi no paganakan.
Dadi, kaadat-adato nopo id mamantang do tulun di minidu pogun nga iso
koubasanan di au milo tagakon. Tumanud di Muhammand Khairul Hafiz et al.,
(2019), adat nopo nga iso noubasanan di kasasari do gunoon toi ko’ adat di
noubasanan mantad guulu po gisom do notorimo om nowonsoi o adat dii id taatanga
do kotulunan id isoiso kinoyonon. Kopogisuusuaian nopo do unsur kaadat-adato di
nga popokito do ii no o kopointutunan toi ko’ identiti do isoiso boyungan. Oinsanan ii
nosiliu sabap no do noubasanan di notungkusan gisom nosiliu ii do iso adat
(Muhammad Khairul Hafiz et al., 2019).
Sundung do haro nodii o adat di kosimbanan id timpu baabaino tu nokotorimo
do ogumu o rahung nga kakal i do haro o adat di au po notongkiadan om kakal i do
pantangon. Haro o adat di pinotindohoi om kakal do gunoon gisom baino tu
opurimanan diolo do adat nopo dii nga koontok om au misulak do ponontuduk id
kotumbayaan di norotimo id timpu baabaino. Tumanud di Johnson Tee (2020),
kaadat-adato nopo nga okon ko poinfokus no do kotumbayaan om kooturan nga
poinfokus nogi do ahal mamantang do koubasanan tikid tulun. Sabaagi poomitanan,