Masal: Geçmişte yaşanmadığı halde, sırf masal, öyle olduğunu farzetme,
kurgu, hayal mahsulü olan demek. Alaaddin’in sihirli lambası, uçan halı,
yedi başlı ejderha masalları gibi...
Şimdi...
“Kur’an mucize veya masal değil; kıssa anlatıyor.” dediğimizde ne demek
istediğimizi uygulamalı dört örnek üzerinden anlatalım.
Örneğin bunlar İbrahim, Musa, Süleyman ve İsa kıssaları olsun. (Kur’an’da
geçen 14’ü peygamber, 10’u da tarihsel kişi ve olay olmak üzere 24
kıssadan birçoğunu burada tek tek ele alacağım.)
Zira bu derlemede amacım Kur’an kıssalarını baştan aşağı anlatmak;
mucize, masal ve kıssa arasındaki farkın ne olduğunu gösterebilmektir.
Bu bize diğer tüm kıssaları anlamada temel ölçü ve yöntemin ne olması
gerektiğini verecektir.
Örnek 1: Hz. İbrahim’in ateşten kurtulması.
Mucize: (der ki) İbrahim ateşe atıldı fakat ateş onu yakmadı. Allah’ın
mucizesi tam zamanında yetişerek ateşe “İbrahim’e karşı serin ve
selamette ol” dedi ve İbrahim böylece ateşten kurtuldu.
Masal: (der ki) Bir varmış bir yokmuş... Evvel zaman içinde İbrahim’i
yakmayan bir ateş varmış. Yedi kat odun yığmışlar, yedi yerden ateşe
vermişler ve yedi saat durmadan yakmışlar. Karıncalar İbrahim’e yedi
yerden su taşımış; “Söndüremesem bile o yolda ölürüm” demiş. Derken
yedi gün yedi gece yağmur yağmış ve ateş gül bahçesine dönmüş. Ya, işte
böyle evlat, İbrahim ermiş muradına biz çıkalım kerevetine....
Kıssa: (der ki) İbrahim’i ateşte yakmak istediler. “Yakın şunu” (21/69)
demekten başka bir şey yapamadılar. İbrahim ise “Size selam eder,
Rabbimin uğrunda sizi bırakır giderim ” (37/100, 19/47-49) diyerek Babil
İmparatorluğu’nun beş kenti Ur şehrini terk etti. Böylece, Salih’in, Hud’un
ve çok sonları da Muhammed’in (yatağına Ali’yi bırakarak) şehri terk
etmesi gibi, İbrahim de şehri terk ederek ateşten (yakılarak idam!)
kurtuldu. Yaktıkları ateş de orada öylece söndü gitti; “Ateşe serin ol dedik,
selam olsun İbrahim’e!” (21/69).
Örnek 2: Musa’nın asayı yılana çevirmesi
Mucize: (der ki) Musa Firavun’ un karşısına çıktı. Sihirbazlar değneklerini
yere attılar ve hepsi birer yılan oldu. Musa ne yapacağını şaşırınca Allah
“Sende at, korkma” dedi. Musa asasını atınca birden daha büyük yılan
oldu ve sihirbazlarınkini yuttu. Allah’ın mucizesi tam zamanında yetişerek
Musa’ya yardım etti. Sihirbazların hepsi imana geldi ve toptan Allah’a
secde etti.
Masal: (der ki) Bir varmış bir yokmuş... Evvel zaman içinde asaları yılana
çeviren Musa adında bir peygamber varmış. Çok ulu bir zatmış. Günlerden
bir gün sihirbazların karşısına çıkmış. Sihirbazlar değneklerini yere atıp
yılana çevirince, o da asasını atmış. Tek başına yedi yılanı yedi saniye