BELGIË
31 JULI 2019 25systeem is uitgehold door een obsessie
met misbruik?
VANDENBROUCKE: Ik vind in elk geval
dat de uitkeringen niet verder omlaag
kunnen, en ik ben er ook absoluut geen
voorstander van om ze nog meer degres-
sief te maken in de tijd. De prikkel om
aan het werk te gaan, ga je daarmee niet
versterken. Mensen die lang werkloos
zijn, zijn immers niet meer gevoelig voor
financiële prikkels. Onderzoek wijst dat
uit. En bovendien ga je het armoedepro-
bleem nog vergroten. Ik ben voor kor-
date activering, nog steeds. Je moet
mensen achter de veren zitten. Maar
econoom Johannes Spinnewijn van de
London School of Economics heeft
onderzoek gedaan naar de degressieve
uitkeringen in Zweden. Dat onderzoek is
gepubliceerd in The American Economic
Review, hét toptijdschrift van de econo-
mische wetenschappen. Op basis van de
Zweedse ervaring laat Spinnewijn zien
dat het verminderen van de uitkeringen
van mensen die lang werkloos zijn als
stimulans veel minder efficiënt is dan
alles wat je doet in het begin van de
werkloosheid. Het pleidooi van mijn col-
lega Stijn Baert (professor arbeidsecono-
mie aan de UGent, nvdr.) voor een nog
grotere degressiviteit van de werkloos-
heidsuitkeringen is dan ook niet ver-
standig want het is niet effectief. Ik
begrijp ook niet waarom Stijn nog niet
op dat onderzoek heeft gereageerd.
Gewezen minister van Financiën Johan
Van Overtveldt (N-VA) en zijn opvolger
Alexander De Croo (Open VLD)
zeggen dat je de overheidsfinanciën
alleen gezond krijgt als meer mensen
aan het werk gaan. Klopt dat?
VANDENBROUCKE: Er bestaat geen mira-
keloplossing om het gat in de begroting
te dichten. Mensen zullen langer moeten
werken en er zullen inderdaad meer
mensen aan het werk moeten, anders
wordt onze sociale zekerheid onbetaal-
baar. Dat moet de linkerzijde erken-eerst een lesje leren voordat we ze even-
tueel wilden helpen. Dat heeft een snelle
oplossing voor de eurocrisis onmogelijk
gemaakt.
En hetzelfde met werkloze mensen?
VANDENBROUCKE: In het activeringsbe-
leid dat in de jaren 2000 is begonnen
zijn we over het hoofd gaan zien dat uit-
keringen ook economische stabilisatoren
en verzekeringen tegen ongeluk zijn.
Natuurlijk zijn er mensen die er de kant-
jes van aflopen, en natuurlijk is er in
Griekenland veel misgegaan, maar je
hebt ook mechanismen
nodig waarmee je de dingen
stabiliseert als er een crisis
uitbreekt. Dat is belangrijk,
ongeacht wie verantwoorde-
lijk is.
Vindt u dan ook dat het
Belgische werkloosheids-Derde Weg geen recept was voor de
sociaaldemocratie op het Europese conti-
nent. Ik begrijp dat de Britten, nadat
Labour zichzelf in de jaren 1980 in de
vernieling had gereden – net zoals
Labour zichzelf vandaag opnieuw in de
vernieling aan het rijden is – voor die
zogenaamde Derde Weg hebben geko-
zen. Maar intussen is de Derde Weg ook
al 22 jaar geleden en heeft Labour er
onder voorzitter Ed Miliband, die ook
alweer een paar jaar weg is, allang
afstand van genomen.
Maar u hebt zelf ook toegegeven dat
de actieve welvaartsstaat, een term
die u hebt gemunt en die in België
geldt als een product van de Derde
Weg, is doorgeschoten.
VANDENBROUCKE: De actieve welvaarts-
staat is iets anders dan de Derde Weg. Los
daarvan vind ik inderdaad – en dat is een
punt van zelfkritiek – dat er in het ver-
haal van de actieve welvaartsstaat, en
breder in de hele Europese Unie, een
ongezonde obsessie is met moral hazard.
Letterlijk vertaald: moreel
risico, of risico dat het gevolg
is van eigen keuzes. Neem
Griekenland. De Grieken
hadden zich misdragen
omdat ze met hun begro-
tingscijfers hadden gesjoe-
meld, en dus moesten we ze
➽De N-VA en de Vlaamse Beweging willen
niet inzien dat de Vlaams-nationalistische
uitgangspunten van dertig jaar geleden
vandaag niet meer gelden.’
FRANK
VANDENBROUCKE:
‘De verlaging
van de btw
op energie vind ik
een slecht idee.’→’