zania tego typu są gwarantem, że społeczna praca nie zostanie spieniężona
przez pasażerów na gapę. To również myślenie w kategoriach dobra wspólnego
w skali planowania urbanistycznego.
Istnieją także sposoby, aby radzić sobie z presją zbyt dużej liczby użyt-
kowników, ale w małej skali. Niektóre z nich można ocenić jako pozytywne:
nazywam tak na przykład rozwiązania wprowadzone w ogrodzie Kolektyw Kąpie-
lisko w Poznaniu, gdzie żadne wydarzenie prywatne typu urodziny lub ślub
organizowane w ogrodzie nie może powodować jego zamknięcia dla innych użyt-
kowników. Za mniej pozytywne: tworzenie tak zwanych „niewidzialnych” ba-
rier wejścia, jak kierowanie zaproszenia do ludzi określanych odpowiednimi
epitetami, na przykład do „kreatywnych”, „otwartych” lub „świadomych”.
Również społeczny monitoring może odbywać się na zasadach, które po-
zwalają angażować się każdemu. Może to być rotacja zaangażowania lub
ograniczenie skali monitoringu przypadającego na osobę do bardzo ogra-
niczonego, lokalnego otoczenia lub tematu. Idee kręgów sąsiedzkich stoją
za wieloma miejscami, portalami i aplikacjami służącymi do wymiany dóbr,
usług i ogłoszeń, jak działające w Berlinie sieci sąsiedzkie nebenan.de
czy warszawski program Podaj dalej, w ramach którego w dzielnicach stolicy
powstają kolejne Dzielnie produktów.
Badacze, którzy odnosili się do kwestii dóbr wspólnych, to jest, oprócz
wymienionych wyżej, na przykład David Harvey, Erik Olin Wright i David
Bollier mówią zgodnie: żadna społeczność nie uzyska autonomii względem
zarządzania danym zasobem jako dobrem wspólnym, o ile nie podążą za tym od-
powiednie regulacje na poziomie samorządowym, rządowym i ponadnarodowym,
które pozwolą mierzyć się na równych zasadach z tym co publiczne i pry-
watne. Utopia dobra wspólnego nie polega na społecznym zrywie, a mozol-
nej pracy u podstaw, to jest wytwarzaniu formalnych instytucji i praktyk
zarządczych, które skutecznie ochronią zasób dla jak największej liczby
ludzi i przyszłych pokoleń.
Ewa Zielińska