werkt ze circa twintig uur per week: ze verzamelt biologische vruchten en
groenten. Het leven in het paleolithische tijdperk klinkt, als je het zo beschrijft,
aardig als ‘de bescheiden kick’.
Het idee om het rustig aan te doen is ons sindsdien altijd bijgebleven. Vanaf
het ontstaan van de landbouw, zo’n twaalfduizend jaar geleden, tot aan de
Industriële Revolutie, was werk in het algemeen dat wat er moest worden gedaan
om iedereen in de stam in leven te houden. Natuurlijk hoorden daar perioden bij
dat er zwaar werk verzet moest worden, vooral in de zaai en planttijd in het
voorjaar, en in de oogsttijd in het najaar. De hele stam werkte dan samen om te
zaaien, de oogst binnen te halen en om alles te doen wat er moest gebeuren.
Buiten die perioden van hard werken om was er ruim de tijd om dat te doen wat
we nu ‘luieren’ of ‘chillen’ noemen. ’s Zomers, als alles groeide en de zon
scheen, en ook ’s winters, als de dagen korter waren en je beter binnen kon
blijven, was er veel minder te doen – behalve dan het er lekker van nemen.
De Industriële Revolutie heeft een eind gemaakt aan dat wat je misschien
wel het tijdperk van de bescheiden kick kunt noemen. De industriëlen, met hun
machines, fabrieken en kloktijden, begonnen met hun aanval op iedereen die
gelukkig was met rustig-aan-doen. Ze lieten mensen lange werkdagen maken,
zodat er minder tijd was om te chillen. Ze betaalden hen aardig voor hun werk –
relatief gezien, tenminste – zodat iedereen die koos voor minder goed betaald
werk een slechte beurt maakte, zelfs als dat inhield dat hun leven wat
gemakkelijker was. Met behulp van de captains of consciousness profiteerden ze
van de natuurlijke neiging van de massa om bij te blijven en het goed te hebben,
en lieten ze de mensen geloven dat hun uiteindelijke doel een steeds hogere
levensstandaard moest zijn. Omdat dát nu eenmaal alleen kon worden bereikt
door hard te werken en doorlopend te consumeren, werd iedereen die níét hard
werkte en gretig consumeerde beschouwd als iemand die de rest in de steek liet.
Het gevolg was een maatschappij waarin mensen bovenal dachten aan de
hoeveelheid spullen. De kwaliteit van leven werd niet meer dan een bijgedachte.
Dat had veel voordelen. Maar nu de aantrekkingskracht van meer spullen begint
af te nemen, raken we toch weer bezorgd over onze kwaliteit van leven.
De bescheiden kick is duidelijk een fenomeen dat plaatsvindt en veel mensen
aantrekt – ondanks het hiaat dat is geschapen door de architecten van ons
huidige systeem. Iedereen die ooit lekker in de zon heeft gelegen, aan het eind
van de dag met de voeten omhoog is gaan zitten of ooit in bed heeft gelegen en
wenste dat hij nog tien minuutjes of zelfs een uurtje kon blijven liggen, begrijpt
wat de aantrekkingskracht daarvan is. Als je stilstaat bij die eeuwenlange