Finansal Ekonomi

92 Fnansal Ekonom

Bu teorye göre, Merkez

Bankasının para arzında yara-

tacağı br değşklk de denge

faz oranlarının değşmesne

neden olmaktadır. Bu bağ-

lamda Merkez Bankasının

uygulayacağı para potkası-

na bağlı olarak (açık pyasa

şlemler, zorunlu karşılık

oranları ve reeskont şlemler

gb) para arzı artarsa, para ta-

leb sabtken, para arzı doğru-

su paralel olarak sağa kayar ve

denge faz oranı düşer. Mer-

kez Bankası, para arzını azal-

tıcı br poltka zlerse, yne

para taleb sabtken, para arzı doğrusu sola kayar ve denge faz oranı yükselr. Bu

durumu da şekl 4.4 yardımıyla da rahat anlayablrsnz.

Lktde terch teorsne göre, para taleb sabtken Merkez Bankasının açık pyasa

şlemler yoluyla, para arzını daraltmasının denge faz oranı üzernde yaratacağı et-

ky şekl yardımıyla açıklayınız.

Ödünç Verleblr Fonlar Teors

Klask ktsatçıların faz reel br makro değşken olarak açıklamalarına ve parayı

nötr (yansız) kabul etmelerne karşılık, neoklask ktsatçılar faz ödünç verleblr

fonların arz ve talebyle açıklamaya çalışmışlardır. Bu bağlamda faz oranlarının

açıklanmasında reel unsurların yanında, parasal unsurlara da ağırlık vermşlerdr.

Neoklask ktsatcıların faz konusundak bu yaklaşımı, lteratürde “ödünç verle-

blr fonlar teors” olarak smlendrlmektedr.

Bu teorye göre, ödünç verleblr fonlar brncl ve kncl pyasalarda alınıp

satılır. Denge faz oranı, ödünç verleblr fon arzı (ÖVFA) ve ödünç verleblr

fon taleb (ÖVFT) tarafından belrlenr. Blndğ gb klask teorde ödünç verme

doğrudan doğruya tasarrufa, ödünç alma se yatırım talebne bağlanmıştır. Oysa

ekonomk brmler ödünç vermekszn tasarruf edeblecekler gb, tasarruf olma-

dan da ödünç vereblr ya da yatırım yapmaksızın da ödünç alablrler.

Ödünç verleblr fonlar teors, pyasadak faz oranlarının ödünç verleblr

fon arz ve talebn etkleyen faktörler tarafından belrlendğn fade etmektedr.

Fnansal pyasada ekonomk brmlern ellernde bulunan ve belrl br getr kar-

şılığında dğer ekonomk brmlern kullanımına sunulmaya hazır olan kaynaklar

ödünç verleblr fon arzını oluşturmaktadır. Bu anlamda; hane halkı breysel ta-

sarruarı, şletmelern tasarruarı, devlet tasarruarı ve para arzı değşklkler

ödünç verleblr fon kaynaklarını oluşturması açısından oldukça önemldr. Fon

arzının öneml br kaynağı da banka sstemnn yarattığı ek satın alma gücüdür.

Merkez Bankasının parasal tabanı genşletmes ve tcar bankaların mevduatları-

na dayanarak yarattıkları parasal genşleme ödünç verleblr fon arzına kaynak

oluşturur. Gömüleme çözülmes olarak da fade edlen, breylern fnansal sstem

çnden çektkler fonları tekrar sstem çne yönlendrmeler de bu anlamda fon

arzı kaynaklarından brsn oluşturmaktadır.

Şekl 4.4

Para Arzı Değşm

ve Faz Oranları

Dğer şartlar sabtken

(ceters parbus varsayımı

altında) para arzı artarsa,

bunu para arzı doğrusunu

sağa kaydırarak gösterrz.

Bu durumda denge faz

oranı azalır.

2

Ödünç verleblr fon arzı
kaynakları; hane halkı breysel
tasarruarı, şletmelern
tasarruarı, devlet tasarruarı,
para arzı değşklkler, banka
sstemnn yarattığı ek satın
alma gücü ve gömüleme
çözülmes gb çeştl
unsurlardan oluşmaktadır.