5_AOF Menkul Kıymet Yatırımları

7. Ünite - Yatırım Fonu Katılma Belgesi Yatırımları 153

Yatırım fonlarının performansının değerlendirilmesi konusunda detaylı bilgi için bakınız:
Kılıç, Saim (2002), Türkiye’de Yatırım Fonlarının Performanslarının Değerlendirilmesi,
Mart Matbaacılık, Ankara.

DÜNYA’DA YATIRIM FONLARINA YATIRIM

Yatırımcıların yatırım amacıyla bir araya gelip, fonlarını birleştirdikleri bir havuz yoluy-
la yatırımlarını gerçekleştirmeleri fikri Avrupa’da 1800’lü yıllarda ortaya çıkmıştır. İlk
yatırım fonunun kuruluşu 1868 yılında Londra’da gerçekleşmiştir. Yatırım fonlarının
Amerika’da gelişimi ise 1920’lerin başına rastlamıştır. 1924 yılında kurulan Massachusetts
Investors Trust Fonu Amerika’nın ilk resmî yatırım fonu olmuştur. Sadece pay senetlerine
yatırım yapan ilk yatırım fonları 1920’li yıllarda finans dünyasında önemli bir yere sahip
olmalarına karşın, borsalarda önemli bir etkiye sahip olamamışlardır. Ancak günümüzde
yatırım fonları gelişmiş sermaye piyasalarında oldukça önemli bir yere sahiptirler. Örne-
ğin, 1992’nin ilk yarısında ABD pay senedi piyasasına yapılan toplam yatırımın %96’sı
yatırım fonları tarafından gerçekleşmiştir. 1999 sonu itibariyle ABD’de 6,8 trilyon $, dünya
çapında ise 11 trilyon $ düzeyinde aktif büyüklüğüne ulaşmıştır.
2015 yılında 18 trilyon $’a yaklaşan fon büyüklüğü ile ABD, dünyada yatırım fonları
arasında ilk sırada yer almakta olup; aynı zamanda bu rakam dünya genelindeki toplam
yatırım fonu büyüklüğünün yarısına tekabül etmektedir. Dikkat çekici bir şekilde Lük-
semburg dünya yatırım fonu büyüklüğünün yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır.

Sıra Ülkeler Yatırım Fonları(Milyar $) Yatırım Fonu Payı (%) Yatırım Fonu/GSYH(%)

1 ABD 17,752 47,7 98.8

2 Lüksemburg 3.566 9,6 6155.4

3 İrlanda 2,067 5,6 908.7

4 Fransa 1,832 4,9 75.6

5 Almanya 1,8 4,8 54.3

6 İngiltere 1,578 4,2 55.1

7 Avusturalya 1,521 4,1 122.6

8 Japonya 1,329 3,6 32.3

9 Çin 1,263 3,4 11.1

10 Kanada 890 2,4 56.6

34 Türkiye 13 0 1.8

Toplam 37,191 100 58.8

Lüksemburg vergi ve operasyonel alanlarda sunduğu olanaklardan dolayı yatırım fonu
ve yatırım ortaklığı gibi kolektif yatırım kuruluşlarının merkezi hâline gelmiştir. Bu ne-
denle, Avrupa’da pek çok fon Lüksemburg’da kurulmakta, ancak payları diğer ülkelerdeki
yatırımcılara satılmaktadır. 2015 yılı milli gelirinin 58 milyar $ olduğu tahmin edilen bu
ülkedeki fon büyüklüğü 2015 sonu itibariyle 3,5 trilyon $’dır. İrlanda da benzer fırsatlar
sunarak kolektif yatırım şirketlerinin alternatif merkezi hâline gelmeyi hedeflemektedir.
Türkiye’de yatırım fonlarının büyüklüğü 13 milyar $ seviyesindedir. Bu rakamın, gelişmiş
ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça düşük olduğu görülmektedir. Toplam yatırım fonu
büyüklüğünün incelenen ülkelerdeki milli gelire oranı % 59 civarında iken Türkiye’de bu
oranın yalnızca % 1,8 olduğu görülmektedir.

Tablo 4.4

Dünyada Menkul

Kıymet Yatırım Fonları

Kaynak: Türkiy e

Sermaye Piyasası

Raporu