5_AOF Menkul Kıymet Yatırımları

82 Menkul Kıymet Yatırımları

Özet

Yatırım Kararı Sürecinin Kuramsal Temellerini ifade

edebilmek

Finansa davranışsal perspektiften bakışı en öz şekil-

de ifade eden söz, bu alanda önemli çalışmaları olan

Statman tarafından dile getirilmiştir: “geleneksel

finansta insanlar ‘rasyonel’, davranışsal finansta ise

‘normal’dir”. Yatırımcıların rasyonel kararlar verdiğini

varsayan geleneksel finans teorilerinde, insan psikolo-

jisinin bir önemi yoktur ve insan bir tür makine gibi

ele alınır. Ancak, özellikle kriz dönemlerinde ortaya

çıkan davranış ve duygular, yatırımcıların her zaman

rasyonel olmadığını ortaya koymaktadır. Miktarı gi-

derek artan çalışmalar psikolojinin yatırımcı davra-

nışları üzerinde ciddi etkileri olduğunu ortaya koy-

maktadır.

Etkin Piyasalar Kuramını tanımlayabilmek,

Yapılan kuramsal çalışmalarda, hisse senedi fiyatları-

nın geçmişteki fiyatlarla ilişkisi olmadığı; ekonomi,

sektör ve ortaklıkla ilgili bütün bilgileri yansıttığı;

dolayısıyla hisse senedi fiyatlarının rassal (tesadüfi)

olarak hareket ettiği ileri sürülmüştür. Bu nedenle,

bu görüşlere dayanan yaklaşım başlangıçta Rassal Yü-

rüyüş Kuramı olarak adlandırılmış fakat daha sonra

bu kuram geliştirilerek Etkin Piyasalar Kuramı olarak

ifade edilmiştir. Sermaye piyasalarının tam etkinliği

çok iyimser ve gerçekleşmesi çok zor bir durumdur.

Bu nedenle finans literatüründe piyasaların bilgiye

dayalı etkinliği, yatırımcıların bilgi kümesinin içer-

diği verilere göre üç gruba ayrılarak incelenmekte-

dir. Bunlar zayıf formda, yarı güçlü formda ve güçlü

formda piyasa etkinliğidir.

Piyasa Anomalilerini açıklayabilmek,

Geleneksel finans teorisi yatırımcıların rasyonel ol-

duğu ve daima kendi çıkarları doğrultusunda hareket

edeceklerini varsayar. Ne var ki gerçekleşmeler bunun

aksini ortaya koymaktadır. Yatırımcı da diğer herkes

gibi çoğunlukla insan tabiatının özelliklerine sahiptir.

Benjamin Graham “yatırımcının en büyük sorunu,

hatta en kötü düşmanı muhtemelen kendisidir” de-

mektedir.

Yatırım Kararlarının Davranışsal Boyutunu anlayabilmek

1979’da, bir psikoloji profesörü olan Daniel

Kahneman’ın insan sezgileri ve karar alma süreçleri

üzerine başlattığı çalışmalar, ekonomi ve finans ala-

nında da çok etkili olmuştur. Bu çalışmalar büyük

ölçüde davranışsal finans modellerinin temellerini

oluşturmuştur. Bu çalışmalarla, yatırımcıların rasyo-

nel olduğu fikrini benimseyen ve seçimlerine ilişkin

sistematik yaklaşımlar öneren klasik ekonomi anla-

yışı tartışılır hale gelmiştir. Geleneksel yaklaşımdaki

rasyonel yatırımcı varsayımına karşı bilişsel psiko-

loglar ve davranışsal araştırmacılar güçlü bulgular

ortaya koymaktadır. Karar vericilerin kısayol ve ön

yargılardan etkilendiği birçok durum tespit edilmiş-

tir. Kısayol psikoloji biliminde genel olarak, problem

çözmede çeşitli problemlere uygulanabilen, ama doğ-

ru çözümü her zaman sağlayamayan strateji ya da kes-

tirme yol olarak tanımlanabilir.

1

2

3

4