- Ünite - Finansal Piyasa İşlemlerinde Çağdaş Uygulamalar 91
fiyat üzerinden işlemlerini gerçekleştirebilmektedirler. Kendi yatırım kararlarını verebil-
meleri ve bu kararları verebilmek için gerekli bilgilere ulaşabilme imkanına sahip olmaları
online yatırımcıların kendilerine olan güvenlerini artırmaktadır.
ONLİNE YATIRIMLARIN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Teknolojik gelişmeler sermaye piyasalarındaki aracılık faaliyetlerini ve menkul kıymet
borsalarını büyük ölçüde etkilemektedir. Geleneksel olarak sunulan aracılık hizmetleri bi-
nalarda gerçekleştirilirken, değişen koşullar sayesinde bilgisayarlar ve yazılımlar sermaye
piyasası işlemlerinin yeni platformu olmaya başlamıştır.
Menkul kıymetlerin alınıp satılmasına ilişkin işlemlerin geleneksel yöntemlerle yapıl-
ması daha önce de ifade edildiği gibi müşterilerle brokerler arasında çok sayıda telefon
görüşmesini içeren bir süreci gerektirmektedir. Buna bir de müşteri tarafından verilen
emrin limit fiyatlı olması gibi durumlarda söz konusu emrin tamamen ya da kısmen ger-
çekleşip gerçekleşmediğinin teyit edilmesinin gerekliliği eklendiğinde bu süreç daha da
uzamaktadır. Buna karşılık online yatırım işlemlerinde insan ve telefon görüşmelerinin
yerini bilgisayar ve şifreler almaktadır. Bu durum da işgücünden ve diğer birtakım mali-
yetlerden büyük ölçüde tasarruf sağlanması anlamına gelmektedir. Online yatırımlar sa-
yesinde yatırımcıların portföylerini izlemesi, emir teyidi vb. işlemler haftanın yedi günü
ve yirmi dört saat neredeyse sıfır maliyetle erişime açık hâle gelmektedir.
Sermaye piyasası nezdinde aracı kurumlarda online yatırımlarla birlikte meydana ge-
len teknolojik dönüşüm menkul kıymet borsalarında da karşılık bulmakta ve borsalar da
teknolojik altyapılarını büyük ölçüde geliştirmektedir. Günümüzde yatırımcılar özellikle
de online yatırımcılar geçmişe kıyasla çok daha farklı bir ortamda karar almaktadır. Söz
konusu faklılık daha öncede ifade edildiği üzere online yatırımcıların geçmişe göre ol-
dukça yoğun bir bilgi erişimine sahip olmalarından ileri gelmektedir. Daha önce sadece
brokerlerin sahip olabildikleri bilgiye erişim ayrıcalığına artık online yatırımcılarda sahip
durumdadır. Bilgi miktarındaki artış, bilgilerin karşılaştırılması ve analiz edilmesi gibi
yatırım kararı açısından önemli faaliyetlerin yatırımcılar tarafından gerçekleştirilebilme-
sine olanak sağladığı için yatırımcıların özgüveninde dikkat çekici yükselmelere neden
olmaktadır. Bunun sonucunda bu yeni dönemde yatırımcılar insana dayalı aracılık faali-
yetlerinden uzaklaşarak internet yoluyla kendi yatırım işlemlerini gerçekleştirir duruma
gelmektedir. Eskiden uzun aralıklarla hesap durumunu kontrol eden yatırımcılar, inter-
netin sağladığı imkanlarla artık kısa dönem işlemlere odaklanabilmektedir. Bu nedenle de
yatırımcıların vade ufku gün içi işlemleri içerecek kadar kısalmaktadır. Büyük miktarda
bilgiyi kısa sürede ve düşük maliyetle kolayca elde edip süratle değerlendirme olanaklarını
elde eden yatırımcılar, gün içi trendleri takip eden ve bu sayede elde ettikleri bilgilerden
faydalanarak yatırım yapmaya çalışan yapıya sahip olmaya başlamaktadır.
Online yatırımlar yatırımcılara sağladığı önemli avantajlar nedeniyle rağbet görmek-
te ve her geçen gün yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen online işlemlerin payı artış
göstermektedir. Bununla birlikte bazı yatırımcılar ise tüm avantajlarına rağmen online
yatırımları tercih etmemekte, daha doğru ifadeyle yatırımlarını elektronik bir şekilde ger-
çekleştirmeyi tercih etmemekte bunun yerine karşılarında muhatap alacakları bir insan
faktörünün olmasını tercih etmektedir. Bunun sebeplerinin başında ise elektronik ortama
olan güvensizlik gelmektedir. Dolayısıyla her ne kadar online yatırımlar yatırımcılara bir-
çok avantaj sağlamaktaysa da özellikle elektronik ortamlardan kaynaklanan (bilgisayar,
bilgisayar sistemleri ve ya ağlarına bağımlı olunması gibi) bazı dezavantajları da söz ko-
nusudur. Dolayısıyla bu avantaj ve dezavantajların ortaya koyulması konunun daha iyi
anlaşılması açısından faydalı olacaktır. Online yatırım işlemlerinin avantajları kısaca şu
şekilde özetlenebilir:
Online yatırımlar sayesinde
yatırımcıların portföylerini
izlemesi, emir teyidi vb. işlemler
haftanın yedi günü ve yirmi dört
saat neredeyse sıfır maliyetle
erişime açık hale gelmektedir.