Palme AYT Organik Kimya Soru Kitabı (2018-2019)

103

Palme Yayınevi

6. A 7. E 8. C 9. E 10. C
   2. Yer Değiştirme Tepkime-
   leri
   w Alkinlerde karbon-karbon
   üçlü bağındaki hidrojenler
   asidik veya oynak hidrojen-
   lerdir.
   w Alkin molekülünde, birbi-
   rine üçlü bağla bağlanmış
   karbon atomlarına hidrojen
   atomu bağlı ise, bu hidro-
   jenler metallerle yer değiş-
   tirir.
   w Üçlü bağ karbon atomla-
   rında H yoksa bu tepkime
   gerçekleşmez.
   w Bu tepkimeyi alkenler ver-
   mez. Bu nedenle alkin-
   leri alkenlerden ayıran en
   önemli tepkime, alkinlerin
   metallerle yer değiştirme
   tepkimesidir.
   w Bu tepkimelerden en önem-
   lileri amonyaklı AgNO 3 sulu
   çözeltisi ve amonyaklı
   CuNO 3 çözeltisi olan tepki-
   melerdir. Amonyaklı AgNO 3
   çözeltisi önce [Ag(NH 3 ) 2 ]+
   kompleks iyonunu, sonra
   alkinle tepkimeye girerek
   suda çözünmeyen beyaz
   renkli çökelek oluşturur.
   H–C / C–H + 2Ag(NH 3 )+ 2

S Ag–C / C–Ag +

beyaz 2NH 3 +2NH+ 4

çökelek

CH 3 –C / C–H + Ag(NH 3 ) 2 +

S CH 3 –C / C–Ag +

NHgümüş 3 +NH 4 +

propilenür

R – C / C – R + AgNO 3

S Tepkime vermez.

Asetilen, amonyaklı CuNO 3

çözeltisi ile tepkime vere-

rek kırmızı çökelek oluştu-

rur. Amonyaklı CuNO 3 önce

[Cu(NH 3 ) 2 ]+ kompleks iyo-

nunu oluşturur, sonra aseti-

lenle tepkimeye girerek suda

çözünmeyen kırmızı renkli çö-

kelek oluşturur.

6. X ve Y hidrokarbonları ile ilgili şu bilgiler verili-

yor;

• 1 er molleri yakıldığında toplam 5 mol
  CO 2 gazı oluşuyor.


• X ve Y polimerleşme tepkimesi veriyor.


• Yalnız X, amonyaklı CuNO 3 ile kırmızı çö-
  kelek oluşturuyor.

Buna göre X ve Y maddeleri aşağıdakiler-
den hangisi olabilir?

X Y

A) HC K CH CH 3 – CH = CH 2

B) HC K CH CH 3 – C K CH

C) CH 3 – C K CH CH 3 – CH 2 – CH 3

D) CH 3 – C K CH HC K CH

E) CH 2 = CH 2 CH 3 – C K CH

7. • CaC 2 (k) + 2H 2 O(s) S X(g) + Ca(OH) 2 (suda)

• X(g) + 2[Ag(NH 3 ) 2 ]+(suda) S
  Y(k) + 2NH 3 + 2NH 4 +


• 3X(g)
  600 °C
  Z

Yukarıdaki denkleştirilmiş tepkimeler ve olu-
şan X, Y ve Z ürünleri ile ilgili verilen bilgiler-
den doğru ya da yanlış olanlar � işareti ile
gösterilmiştir.

Buna göre,

BİLGİ D Y

I. Çökeleğinin rengi beyaz olan

Y'nin adı gümüş asetilenür-

dür.

�

II. Z'nin tüm karbon atomları sp^3

hibritleşmesi yapmıştır.

�

III. X bileşiği, asetilenler sınıfının

ilk üyesidir.

�

IV. Z bileşiği, alifatik doymamış

hidrokarbon sınıfındadır.

�

V. Y bileşiğinin oluşumu, alkinle-

rin metaller ile yer değiştirme

tepkimesine örnektir.

�

bu bilgilerden kaç tanesinde � işareti doğ-
ru yerde kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

8. CH 4 , C 2 H 4 ve C 2 H 2 gazlarından oluşan bir

karışımın normal koşullarda 10 litresine şu iş-

lemler sırasıyla uygulanıyor;

• Amonyaklı CuNO 3 çözeltisinden geçiril-
  diğinde aynı koşullarda geriye 5 litre gaz
  kalıyor.


• Kalan 5 litre gaz karışımı bromlu sudan
  geçirildiğinde aynı koşullarda geriye 3 lit-
  re gaz kalıyor.
  Buna göre, karışımdaki gazların mol sayı-
  larının büyükten küçüğe sıralanışı aşağıda-
  kilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) CH 4 , C 2 H 4 , C 2 H 2

B) C 2 H 4 , CH 4 , C 2 H 2

C) C 2 H 2 , CH 4 , C 2 H 4

D) C 2 H 2 , C 2 H 4 , CH 4

E) C 2 H 4 , C 2 H 2 , CH 4

9. X + 2H 2 S Y

Yukarıdaki denkleştirilmiş tepkimede X ve Y

bileşikleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor:

• X, açık zincirli hidrokarbondur.


• 0,2 mol Y doymuş hidrokarbonu 6 gram-
  dır.
  Buna göre, 0,1 mol X hidrokarbonu ile ilgili;
  I. 32 gram bromlu suyun rengini giderir.
  II. Amonyaklı AgNO 3 çözeltisinden geçiril-
  diğinde 24 gram beyaz çökelek oluşur.
  III. Tamamen yandığında normal koşullarda
  4,48 litre CO 2 gazı oluşur.
  yargılarından hangileri doğrudur?

(H : 1, C : 12, Br : 80, Ag : 108)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

10. Etilen ve asetilen gazları karışımının 0,4 molü

amonyaklı AgNO 3 çözeltisinden geçirilince 48

gram çökelek oluşuyor.

Buna    göre,   karışımdaki etilen  gazının mol-

ce   yüzdesi    aşağıdakilerden hangisidir?

(C: 12, Ag: 108)

A) 25 B) 30 C) 50 D) 60 E) 90