Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi
- Aşağıda verilenlerden hangisinin çev-
reyi kirletici etkisi yoktur?
A) Sanayi ve evsel atıkları çevreye geli-
şi güzel bırakmak.
B) Fosil yakıtları aşırı kullanmak.
C) Çamaşır suyu ve deterjan gibi te-
mizlik maddelerini yaygın olarak
kullanmak.
D) Ürün verimini arttırmak için yapay
gübreleme yapmak.
E) Kanalizasyon atıklarının arıtılması
için tesisler kurmak. - I. Oksijen gazı
II. Sera gazları
III. Baca gazları
IV. Egsoz gazları
V. Asit yağmurlarına neden olan gazlar
Yukarıda verilen gazlardan kaç tanesi
hava kirliliğine sebep olan gazlardan
değildir?
A) 1 B) 2 C) 3
D) 4 E) 5 - Atmosferdeki CO 2 gazı yoğunluğunun
artması, güneşten gelen ışınların yerkü-
reden yansıyıp uzaya gitmesine engel
olur. Böylece yerküre daha fazla ısınır.
Bu olaya sera etkisi denir.
Buna göre;
I. Buzulların erimesi
II. İklim değişiklikleri
III. Volkanik patlamalar
olaylarından hangileri sera etkisinin
doğrudan sonucudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) II ve III
E) I, II ve III
ÇEVRE KİMYASI
Hava, su ve topraktaki kimyasal türlerin yok oluşlarını,
Tarım alanlarında yetiştirilen ürünler
bazı zararlı böceklerden
korunmak için ilaçlanır.
etkilenmelerini, değişimlerini, tepkimelerini ve kaynakla-
rını inceleyen kimya dalına çevre kimyası denir.
Çevrede meydana gelen ve canlıların yaşamını etki-
leyen, ekolojik dengenin bozulmasına yol açan her tür
olumsuz etki çevre kirliliği yaratır. Hızlı nüfus artışına
bağlı plansız kentleşme, gelişen sanayi ve fabrikaların
çoğalması, tarım alanlarında aşırı ilaçlamanın yapılması
ve doğal kaynakların bilinçsizce kullanılması gibi neden-
lerle günümüzde çevre kirliliği önemli bir sorun haline
gelmiştir.
Çevrenin doğal dengesini bozan ve çevreyi kirleten
birçok kimyasal madde vardır. Biyolojik olarak ken-
di kendine ayrışmayan ya da çok uzun yıllarda ayrışan
zararlı maddeleri çevreye yayan kaynaklar şu şekilde
örneklendirilebilir;
� Sanayi atıkları ve evsel atıkların çevreye gelişi güzel atılması
� Nükleer silahlar, nükleer reaktörler ve nükleer denemeler gibi etmenlerle radyasyon ya-
yılması
� Kimyasal ve biyolojik silahların kullanılması
� Evler, iş yerleri ve araçlarda petrol, kalitesiz kömür gibi fosil yakıtların kullanılması
� Tarımsal ilaçların, böcek öldürücülerin, parfümlerin ve soğutucuların bilinçsizce kullanıl-
ması
� Kobalt, çinko, kurşun, kadmiyum, nikel ve cıva gibi ağır metallerin çevreye bırakılması
Çevreyi kirleten zararlı kimyasal maddeler doğada farklı
Asit yağmurlarından
zarar görmüş orman
Fabrika bacalarından
oluşan kirlilik
tür kirlenmelere neden olurlar. Bunların en önemlileri hava,
su ve toprak kirliliğidir.
A. Hava Kirleticiler
Tozlar, zehirli gazlar, sera gazları, ozon tüketen gazlar
hava kirliliğini oluşturan maddelerdir. Fabrika bacalarından
çıkan duman ve motorlu taşıtlardan oluşan egzoz gazları,
volkanik patlamalar, doğal yangınlar ile açığa çıkan gazlar
hava kirliliğinin temel etkenleridir. Fosil yakıt olan kömür
ve petrolün yanması ile oluşan azot oksitler (NOx), kükürt
oksitler (SOx), CO ve CO 2 gazları havayı kirleten gazlar-
dır. Bu ametal oksitlerinin oksijence zengin olanları (SO 2 ,
SO 3 , CO 2 , NO 2 ) havadaki su buharı ile birleşerek asit yağ-
murlarına neden olur. Asit yağmurları birçok bitki türünün,
havanın ve suda yaşayan organizmaların zarar görme-
sine, ormanlık arazileri yok ederek çölleşmesine, taş ve
tuğlaları aşındırarak yapıların zarar görmesine neden olur.
Fosil yakıtların (kömür, petrol) yoğun kullanımı, taşıtlar-
dan kaynaklanan CO 2 gazı, havanın yüksek katmanlarında
bir tabaka oluşturur. Oluşan CO 2 tabakası yeryüzünden
yansıyan güneş ışınlarının atmosferin dışına çıkmasını engeller. Bu da dünyanın sıcaklığını
arttırır. Bu olaya sera etkisi denir. Bu da küresel ısınmayı tetikler. Sera etkisinin sonucu
olarak iklim değişiklikleri ve kutuplardaki buzulların erimesiyle sel baskınları görülebilir. Sera
etkisi yapan tek gaz CO 2 değildir. Özellikle CH 4 , O 3 , N 2 O ve kloroflorokarbonlar (CFC) gibi
diğer bazı gazlarında güneş ışınlarını tutma özelliği vardır.
2.Bölüm ÇEVRE KİMYASI