Çözümlü Sorular
Palme YayıneviC. ELEKTRON İLGİSİ (Eİ)
Gaz halindeki bir atomun bir elektron alması sırasında oluşan ısı değişimine elektron
ilgisi denir. Elektron ilgisi pozitif veya negatif olabilir.
F(g) + e– $ F–(g) + Enerji Eİ= –333 kj/mol
N(g) + e– + Enerji $ N–(g) Eİ= +9 kj/mol
O(g) + e– $ O–(g) + Enerji Eİ= –140 kj/mol
Yukarıda verilenlere bakıldığında florun elektron ilgisinin diğerlerinden daha büyük oldu-
ğu söylenebilir.
♦ Elektron ilgisinin büyük negatif değer olması elektron alma işlemi sonucunda büyük
enerjiler açığa çıktığını ve bu atomun elektron almaya elverişli olduğunun göstergesidir.
Eksi işareti değerin azaldığının göstergesi değildir. Bu nedenle elektron almaya en yatkın
olan halojenlerin (7A grubu) elektron ilgileri en yüksektir.
♦ Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe elektron ilgisi artar.
♦ Aynı grupta yukarı doğru gidildikçe elektron ilgisi genellikle artar. (İstisna: klorun elektron
ilgisi florunkinden büyüktür.)
♦ Ametallerin elektron ilgileri metallerden fazladır. Soy gazların ise elektron ilgileri çok kü-
çük olduğundan yok kabul edilir.
♦ Elektron ilgisi bir elementin elektron alma eğiliminin ölçüsüdür.
♦ Bir atom elektron aldığında açığa çıkan ısı ne kadar fazla ise elektron ilgisi o kadar yük-
sektir.
D. ELEKTRONEGATİFLİK (EN)
♦ Kimyasal bağ oluşturmuş bir atomun bağ elektronları üzerindeki çekme gücünün ölçü-
südür.
♦ Elektronegatiflik doğrudan ölçülemediği gibi birimide yoktur.
♦ Elektronegatiflik atomların iyonlaşma enerjisi ve elektron ilgisi ile ilgili bir değerdir. Bu de-
ğerler kullanılarak elektronegatiflik hesaplanabilir.
♦ Elektronegatifliği en yüksek olan element flordur. Florun elektronegatiflik değeri 4 kabul
edilmiştir. Diğer elementlerin elektronegatifliği flor atomunun elektronegatifliğine (4,0) kı-
yasla hesaplanmıştır.(^) 1A
H
2,2 2A 3A 4A 5A 6A 7A
Li
1,0
Be
1,6
B
2,0
C
2,6
N
3,0
O
3,4
F
4,0
Na
0,9
Mg
1,3
Al
1,5
Si
1,9
P
2,2
S
2,6
Cl
3,2
Br
2,8
I
2,7
Bazı elementlerin elektronegatiflik değerleri
Metallerin elektronegatiflikleri 1,7 değerinden aşağıda, ametallerin ise 2,0 değerinden
yukarıdadır. Bu iki değer arasında yer alan elementler yarı metaldir.
♦ Ametaller metallere göre yüksek elektronegatiflik değerine sahiptirler. İyonlaşma enerjisi
ve elektron ilgisi arttığı için atomların elektronegatiflik değerleri de artar.
Periyodik tabloda elementlerin elektronegatifliklerinin değişimi şu şekildedir;
♦ Aynı grupta aşağıdan yukarıya doğru gidildikçe genellikle elektronegatiflik artar.
♦ Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe genellikle elektronegatiflik artar.
Elektronegatiflik, elektron ilgisi ile ilgilidir, ancak aynısı değildir. Florun elektro-
negatifliği en büyük iken, klorun elektron ilgisi en büyüktür.
Not
- Aynı periyottaki A grubu elementlerin-
den X, Y ve Z’nin değerlik elektron sayı-
ları sırasıyla 1,5 ve 8’dir.
Buna göre, X, Y ve Z elementleri ile
ilgili;
I. Elektron ilgisi en büyük olan Z’dir.
II. Elektronegatifliği en büyük olan
Y’dir.
III. Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük
olan X’tir.
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III - Periyodik sistemin 7A grubunda bulu-
nan X, Y ve Z elementlerinin atom nu-
maraları arasındaki ilişki Z > Y > X’tir.
Buna göre;
I. Atom yarıçapları arasındaki ilişki
Z > Y > X’tir.
II. X, Y ve Z’nin birinci iyonlaşma ener-
jileri sırasıyla 242,142 ve 98 kkal/
mol olabilir.
III. Elektronegatifliği en fazla olan X’tir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
51.
EM
L
P
APeriyodik sistemde yerleri gösterilen
P, A, L, M ve E elementleri ile ilgili;
I. M ile E’nin kimyasal özellikleri ben-
zerdir.
II. Elektron ilgisi en küçük olan A en
büyük olan E’dir.
III. Elektronegatifliği en yüksek olan L,
en küçük olan P’dir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III2.Ünite ATOM VE PERİYODİK SİSTEM