Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi- Öğretmeni Kaya’dan amorf katılar ile il-
gili örnekler vermesini istiyor.
Kaya’da;
I. Tereyağı
II. Elmas
III. Buz
IV. Lastik
V. Mumcümlelerini yazıyor.
Buna göre, Kaya’nın yazdığı örnekler-
den kaç tanesi doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
- I katılar, tekrar eden düzenli birimler-
den oluşur. Amorf katıların belirli bir eri-
me noktası II . III amorf katılara,
IV kristal katılara örnek verilebilir.
Yukarıdaki cümlelerde boş bırakılan
yerlere aşağıdaki kelimelerden han-
gisi getirilemez?
A) Cam B) Kristal
C) vardır D) yoktur
E) sofra tuzu
9.
Kararlı
yapıya
sahiptirler.Atom, iyon
veya molekül-
lerden oluşur.Kristal Katılar
Kovalent,
moleküler,
metalik
ve iyonik
olarak
ayrılırlar.Geneli
yumuşaktır.Taneciklerin
belirli bir
geometrik
düzene göre
istiflenmesi
ile oluşurlar.I IIIIIIVVYukarıdaki kavram haritasında yer alan
kutucuklarda kristal katılar ile ilgili bilgi-
ler verilmiştir.
Buna göre, kutucuklarda yer alan bil-
gilerden hangisi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
KATILAR
Katılar ve Özellikleri
◆ Maddenin en düzenli halidir.
◆ Tanecikler bulundukları yerde sadece titreşim hareketi yaparlar.
◆ Akışkan özelliği yoktur.
◆ Katının yapısı, atomları, iyonları ve molekülleri bir arada tutan kuvvetlerin cinsine
bağlıdır.
◆ Katı maddeler, taneciklerini bir arada tutan kuvvetlere göre, kristalli katılar ve amorf
katılar olmak üzere iki ana gruba ayrılır.A. Amorf katılar
◆ Taneciklerin gelişigüzel düzensiz bir şekilde istiflendiği katı türüdür. Yani bu katılarda
atom, iyon ya da moleküller rastgele yığılmıştır. Belirli geometrik şekilleri yoktur.
◆ Amorf katılar serttir ve sıkıştırılamazlar.
◆ Cam, lastik, tereyağı ve plastik amorf katılara örnektir.
◆ Amorf kelimesi Yunancadan gelir, şekilsiz anlamındadır.
◆ En önemli özellikleri, belirli bir erime sıcaklıklarının olmamasıdır. Isıtıldıklarında önce
yavaş yavaş yumuşayarak esneklik kazanırlar. Ancak akıcılıkları yoktur. Bir sıcaklık
aralığında gitgide yumuşayarak akıcılık kazanırlar. Yumuşamanın başladığı sıcaklığa
camsı geçiş sıcaklığı denir. Ancak cam hamuruna şekil verilip, soğutulurken cam
molekülleri komşu moleküllerle kuvvetli bağlar oluşturur ve katılaşır.
◆ Sert olmaları dışındaki özellikleri yönüyle daha çok sıvılara benzerler.
B. Kristal katılar
◆ Atom, iyon veya moleküllerin belirli bir geometrik kalıba göre istiflenmesi ile oluşan
katılara kristal katı denir. Kararlı bir yapıya sahiptirler.
◆ Serttirler ve sıkıştırılamazlar. Ancak sert yapıda olan her katı kristal yapıda olmayabi-
lir. Örneğin cam.
◆ Kristal katıların sayısı amorf katıların sayısından daha fazladır.
◆ Buz, yemek tuzu, elmas, grafit, çay şekeri gibi katılar kristal katılara örnek olarak
gösterilebilir.
◆ Doğadaki katıların çoğu kristal haldedir. Kristali oluşturan taneciklerde iyonik bağlar,
kovalent bağlar, Van der Waals kuvvetleri, hidrojen bağları söz konusudur.
◆ Kristal katılar; iyonik, kovalent, moleküler ve metalik kristaller olarak sınıflandırılabilir.- İyonik Kristaller
◆ Anyon ve katyonların elektrostatik çekim kuvveti ile oluşturdukları iyonik bağlı bile-
şiklerin katı halleri iyonik kristalleri oluşturur.
◆ İyonik bir kristalin yapısı katyon ve anyonların yüklerine ve yarıçaplarına bağlıdır.
NaCl, ZnS, CaF 2 , LiF, CaO^ bileşikleri iyonik kristalli maddelerdir.
◆ İyonları bir arada tutan çok güçlü kuvvetlerden dolayı yüksek erime noktasına sahip-
tirler.
◆ Katı halleri elektrik akımını iletmez. Bunun nedeni yapıdaki iyonların yer değiştirebil-
me özelliklerinin olmamasıdır. Ancak bu katılar eritildiklerinde veya suda çözüldükle-
rinde iyonlar serbestçe hareket edebilecekleri için elektriği iletirler.
4.Ünite MADDENİN HALLERİ