Palme Yayınları - YKS Biyoloji Konu Anlatımlı B 2018-2019

Örnek Sorular

Palme Yayınevi

15.Ünite / SOLUNUM SİSTEMİ

10. Alveol kılcallarından geçen kanla ilgili,
    I. pH değeri düşer.
    
    II. Alyuvar miktarı değişmez.
    III. Oksijen miktarı artarken, karbondioksit
    
    miktarı azalır.
    ifadelerinden hangileri doğrudur?
    A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
    D) II ve III E) I, II ve III


11. Aşağıda, insanda soluk alma ve soluk verme
    
    sırasında gerçekleşen bazı olaylar verilmiştir.

Diyafram    kası    

gevşer.

1

Göğüs   içi hacmi   

artar.

2

Diyafram    kası    

kasılır.

5

Alveoldeki  hava    

basıncı azalır. 

6

Alveoldeki  hava    

basıncı artar.

3

Ağızdan nefes   verilir.

4

Solunum sistemine   

hava    girer.  

7

Göğüs   içi hacmi   

azalır.

8

Buna    göre,   bu   olaylardan soluk   alma    sıra-

sında   gerçekleşenler, aşağıdakilerin  hangi-

sinde   doğru   sıralanmıştır?

A)  1   –   2   –   6   –   8        B) 5   –   2   –   3   –   7

C)  5   –   2   –   6   –   7    D) 7   –   2   –   3   –   4

E)  7   –   3   –   2   –   5   

(2014 – LYS)

12. Aşağıdaki olaylardan hangisi soluk alıp ver-
    mede ortak olarak gerçekleşir?
    A) Akciğerdeki oksijen miktarının artması
    B) Akciğer iç basıncının değişmesi
    C) Diyafram kasının kubbeleşmesi
    D) Göğüs kafesinin genişlemesi
    E) Kaburgalar arası kasların kasılması

7 C 8 E 9 D

� Bu olaya soluk alma denir. Böylece alveoldeki oksijen yoğunluğu artar. Oksi-
jen alveol boşluğundan alveolleri saran kılcal damarlara; karbondioksit ise kan-
dan alveollere geçer. İnsanlar ve memelilerde, negatif basınçla nefes alma
yöntemi kullanılır. Bu canlılar havayı akciğerlere itmek yerine içeriye çekerler.

Soluk almak için diyafram ve kaburgalar arası kasların kasılması gerekir. Bu

nedenle soluk alma aktif bir olay olup çalışma gerektirir.
b. Soluk Verme

� Soluk verme sürecinde aşağıdaki olaylar gerçekleşir:

• Diyafram ve kaburgalar arası kaslar gevşer.

• Diyafram yukarı doğru hareket eder ve kubbeleşir.

• Kaburgaların uçları aşağı doğru hareket eder.

• Göğüs kafesi daralır ve akciğerlerin hacmi azalıp, basıncı artar.

• Alveollerdeki hava basıncı dışarıdaki hava basıncından daha yüksek hale

gelir.

• Alveollerdeki hava basıncının yükselmesi, havanın solunum borucuklarına

girmesi için kuvvet uygulayarak vücuttan dışarı çıkarılmasını sağlar.

� Bu olaya soluk verme denir. Böylece alveollerdeki kirli hava vücuttan uzak-
laştırılır. Soluk vermek için diyafram ve kaburgalar arası kasların gevşemesi

gerekir. Bu nedenle soluk verme pasif bir olaydır.

3. İNSANLARDA SOLUNUMUN KONTROLÜ

� Nefesinizi kısa bir süre tutabilir ya da derin ve hızlı bir biçimde nefes alıp verebi-
lirsiniz. Fakat çoğu zaman solunum sistemi istemsiz olarak kontrol edilir. Soluk

alış verişini arka beyinde bulunan omurilik soğanı ve pons merkezleri denetler.
Aşağıda solunum hızını etkileyen faktörler verilmiştir.

1. Solunum hızını denetleyen temel faktör kandaki CO 2 miktarıdır. Metabolik fa-
   aliyetleri hızlanan bir insanda sırasıyla aşağıdaki olaylar gerçekleşir:
   
   
   • Doku hücrelerinde oluşan CO 2 miktarı artar.
   
   
   • Oluşan CO 2 'nin kana geçmesiyle kanın pH değeri düşer asitliği artar.
   
   
   • Bu değişim solunum merkezlerini uyarır ve soluk alış verişi hızlanır.
     Egzersiz yapan bir bireyde sırasıyla kas, dolaşım ve solunum sistemleri
     
     hızlanır.
   
   
   
   


2. Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkılması durumunda havanın kısmi ba-
   sıncı azalır ve soluk alış verişi hızlanır.


3. Adrenalin ve tiroksin hormonları metabolizma hızını artırdığı için soluk alış veri-
   şini hızlandırır.


4. Sempatik sinirler solunum hızını arttırırken, parasempatik sinirler solunum hızını
   
   yavaşlatır.