Örnek Sorular
Palme Yayınevi16.Ünite / BOŞALTIM SİSTEMİ
- Böbreklerdeki idrar oluşumu ile ilgili aşağı-
daki ifadelerden hangisi doğru değildir?
A) Salgılamanın yönü geri emilim olayının tam
tersidir.
B) Geri emilim olayı proksimal tüpte başlayıp
idrar toplama kanalında sonlanır.
C) Süzülme ile bowman kapsülüne geçen sıvı
doku sıvısına benzer.
D) Nefron kanallarında üre gibi zararlı madde-
ler geri emilime uğramaz.
E) Salgılama ve geri emilim olaylarında ATP
harcanabilir. - Normal bir insanda K, L ve M olarak adlandırı-
lan üç madde ile ilgili olarak nefronda gerçek-
leşen bazı olaylar aşağıdaki şekilde gösteril-
miştir.
K maddesi
Kan
damarı
Süzülme ve tam
geri emilim
Süzülme ve kısmen
geri emilim
Salgılama
Kan
damarı Kandamarı
Nefronİdrar İdrar İdrarNefron NefronL maddesi M maddesiBu üç maddenin üre, aminoasit ve penisilin
olduğu bilindiğine göre aşağıdaki eşleştir-
melerden hangisi doğrudur?
Üre Aminoasit Penisilin
A) K L M
B) K M L
C) L K M
D) L M K
E) M K L
(2010 –LYS)
- İnsanlarda,
I. deri,
II. böbrek,
III. akciğer
organlarından hangileri üre atılımında görev
yapar?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
(^28) E 29 D 30 E
Boşaltımı Sağlayan Yapıların Homeostasi Açısından Önemi
� Homeostatik dengenin sağlanmasında üriner sistemle beraber deri, akciğer,
karaciğer ve sindirim kanalı gibi yapılarda görev yapar.
� Bu yapıların homeostatik dengeye sağladığı katkılar aşağıda özetlenmiştir:
a. Böbrekler
� Böbreklerin görevleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Kandaki ürenin fazlasını uzaklaştırır.
• Vücudun su ve mineral dengesini korur.
• Uzun süreli açlık durumlarında amino asitlerden ve yağ asitlerinden glikoz
dönüşümünü sağlayarak kan şekerini dengeler.
• Kan hücrelerinden alyuvar yapımının düzenlenmesinde görev alır. Böbrek-
lerden salgılanan eritropoietin hormonu kemik iliklerini uyararak alyuvar ya-
pımını sağlar. Bu nedenle böbrek yetmezliği olan kişilerde kansızlık (anemi)
görülür.
• D vitamini aktifleştirir ve kana salgılar.
• Akciğerler ile beraber kanın pH değerini sabit tutar.
b. Akciğerler
� Hücrelerde karbonhidrat ve yağ metabolizması sonucu oluşan karbondioksit
dolaşım sistemiyle akciğerlere taşınır ve solunum sistemi ile dışarı atılır.
� Akciğerlerden karbondioksitin uzaklaştırılması kan pH'sının 7.4 civarında sabit
tutulmasında önemli rol oynar. Ayrıca fazla ısının dışarı atılmasına yardımcı olur.
c. Deri
� Deride bulunan ter bezlerinin salgıladığı ter adı verilen sıvının bileşimi, seyreltik
idrar gibidir. Ter içerisinde suyla birlikte az miktarda tuz, üre ve ürik asit bulunur.
Terleme ile bu atık maddeler vücuttan uzaklaştırılarak boşaltıma katkı sağlanır.
d. Karaciğer
� Amino asitlerin yıkımı sonucu oluşan çok zehirli amonyağı (NH 3 ), ''ornitin dön-
güsü'' adı verilen bir dizi tepkime sonucu daha az zehirli olan üreye çevirir.
Üre, amonyağa oranla daha az suyla (derişik olarak) atılır. Bu durum su kaybını
azaltan önemli bir adaptasyondur.
� Karaciğerde ilaç kalıntıları, alkol gibi zararlı maddeler daha az zararlı hâle getirilir.
� Yaşlı alyuvarların karaciğerde parçalanması sonucu bilirubin oluşur. Bu molekül
safra suyu ile beraber ince bağırsağa gönderilir.
Boşaltım Sistemi Rahatsızlıkları
Böbrek Taşları : Kalsiyum gibi bazı minerallerin böbreklerde birikmesi sonucu
oluşurlar. Genellikle havuzcuk kısmında oluşan bu taşlar idrar yollarından aşağıya
doğru ilerledikçe çok şiddetli ağrılara neden olurlar.
Üremi : Böbreğin tam olarak çalışmaması sonucunda kandaki üre, ürik asit ve kre-
atin gibi azotlu bileşiklerin artması durumudur.
Böbrek Yetmezliği : Böbreklerin fonksiyonlarını yeterli seviyede yapamaması du-
rumudur. Bunun sonucunda idrar oluşumu yavaşlar ya da tamamen durur. İdrarla
atılamayan zehirli maddeler vücutta birikir ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olur.