Örnek Sorular
22.Ünite / BİTKİLERİN YAPISI
Palme Yayınevi- Bir bitkinin meristem dokusuna ait olan iki
hücresinin,
I. kromozom sayısı,
II. bölünme hızı,
III. sitoplazma miktarı
niceliklerinden hangileri farklı olamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III - Sürekli bölünebilme yeteneğiyle bitkinin
enine ve boyuna büyüyebilmesini sağlayan
doku aşağıdakilerden hangisidir?
A) Parankima
B) Meristem
C) Sklerenkima
D) Periderm
E) Kollenkima
(2011 – LYS) - Meristem doku ile ilgili,
I. Sadece kök ve gövdenin uç bölgelerinde
bulunur.
II. Sürekli bölünebilme yeteneğine sahip
hücrelerden oluşur.
III. Küçük çekirdekli ve büyük kofullu hücre-
lere sahiptir.
IV. Kökenine göre primer ve sekonder me-
ristem olmak üzere ikiye ayrılır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV - Primer ve sekonder meristem için,
I. parankima hücrelerinin farklılaşması so-
nucu oluşma,
II. bölünebilen hücrelere sahip olma,
III. tüm bitkilerde ortak olarak bulunma
IV. bitkinin boyca uzamasını sağlama
özelliklerinden hangileri ortaktır?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) III ve IV
1 D 2 A- MERİSTEM DOKU
� Bitkilerin büyüme bölgelerinde bulunur ve sürekli bölünebilme yeteneğine sa-
hip hücrelerden oluşur.
� Meristem hücrelerinin bölünmesiyle meydana gelen yeni hücreler farklılaşarak
çeşitli dokuları, dokular da organları meydana getirir. Böylece bitki büyür ve
gelişir.
� Meristem hücreleri bol sitoplazmalı, büyük çekirdekli, ince çeperli, hücreler
arası boşlukları olmayan, kofulsuz ya da küçük kofullu hücrelerdir.
� Meristem doku bulunduğu yere göre uç (apikal) ve yanal (lateral) meristem;
kökenine göre ise primer (birincil) ve sekonder (ikincil) meristem olarak grup-
landırılır.
Meristem Doku
Bulundukları yere
göreUç meristem meristemYanalKökenlerine
görePrimer
meristemSekonder
meristem� Kök ve gövdenin büyüme noktalarında bulunan uç meristem, bitkinin boyuna
büyümesini; kök ve gövdenin yapısında bulunan yanal meristem ise bitkinin
enine büyümesini ve kalınlaşmasını sağlar.
� Daha önce belirtildiği gibi, meristem doku kökenine göre primer ve sekonder
meristem olmak üzere ikiye ayrılır.
a. Primer (Uç) Meristem:
� Embriyonik dönemden beri bölünme yeteneğini kaybetmemiş hücrelerden oluşur.
� Uç meristemin bölünmesi sonucu oluşan iç içe geçmiş silindir şeklinde üç hüc-
re tabakası bulunur. Bu tabakalar daha sonra farklılaşarak değişmez dokular
olan örtü doku, temel doku ve iletim dokuyu oluşturur.
� Kök, gövde ve dalların uç kısımlarında (uç meristem) bulunur ve bitkinin boyca
uzamasını sağlar. Buna primer büyüme denir.
� Primer büyüme sonucu gövde ışığa doğru uzanırken, kök kısmı da toprağın
derinliklerine doğru uzanır.
b. Sekonder (Yanal) Meristem:
� Bölünme yeteneğini kaybetmiş parankima hücrelerinin, hormonların etkisiyle
yeniden bölünme özelliğini kazanmasıyla oluşur.
� Yanal meristem odunsu bitkilerde sekonder büyümeyi sağlar.
� Sekonder büyüme, primer büyüme ile oluşan kök ve gövdenin enine kalınlaş-
masını sağlar.
Primer ve sekonder büyüme aynı bitkinin farklı bölgelerinde eş zamanlı
olarak gerçekleşir.
� Sekonder büyümede demet kambiyumu ve mantar kambiyumu olarak adlandı-
rılan iki çeşit yanal (lateral) meristem görev yapar.
� Demet kambiyumu (kambiyum), kök ve gövdede yeni iletim demetlerinin
oluşmasını sağlar. Bu yeni iletim demetleri sekonder ksilem ve sekonder floem
olarak adlandırılır.