Örnek Sorular
4.Bölüm / Ekosistem Ekolojisi
Palme Yayınevi- Ekosistemle ilgili,
I. Farklı türlere ait canlı gruplarını barındırır.
II. Komünitenin alt birimidir.
III. Yapısında biyotik ve abiyotik öğeler bu-
lunur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III - Bir ekosistemde, 50 yıl öncesine göre,
• bitkilerin yaklaşık 1 hafta erken çiçeklen-
diği,
• kuşların ortalama 9 gün erken kuluçkaya
yattığı,
• kurbağaların yaklaşık 7 hafta erken çift-
leştiği gözleniyor.
Ekosistemde gerçekleşen bu durumun te-
mel nedeni aşağıdakilerden hangisi olabi-
lir?
A) İklim değişikliği
B) Besin rekabeti
C) Avcı türlerin baskısı
D) Çiftleşme rekabeti
E) Popülasyonun büyümesi
(2010 – YGS) - Aşağıdakilerden hangisi ekosistemin abiyo-
tik faktörlerinden biri değildir?
A) Mineraller B) Sıcaklık
C) Toprak D) İklim
E) Tüketiciler
59 D 60 A 61 D 62 BA. EKOSİSTEMDE CANLILARI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
� Belirli sınırlar içinde etkileşim halinde bulunan farklı türden canlı grupları ile bu
canlıları içinde barındıran cansız çevrenin tamamına ekosistem denir.
� Ekologlar, ekosistemdeki canlıları etkileyen faktörleri abiyotik ve biyotik faktör-
ler olarak ikiye ayırır.
Ekosistemde canlıları etkileyen faktörler
Abiyotik faktörler (Cansız öğeler)
Işık
İklim
Sıcaklık
Su
Ortam pH’si
Toprak ve minerallerBiyotik faktörler (Canlı öğeler)
Üreticiler
Tüketiciler
Ayrıştırıcılar- Abiyotik Faktörler
� Abiyotik faktörler, canlıların yaşamlarını devam ettirebilecekleri çevresel koşul-
ları ifade eder.
� Işık, iklim, sıcaklık, su, ortam pH'si ve mineraller canlıları etkileyebilen abiyotik
faktörlere örnek olarak verilebilir.
a. Işık:
� Yaşam için gerekli olan enerjinin kaynağı güneştir. Enerji ekosistemlere güneş
ışığı şeklinde girer ve organizmalardan ısı şeklinde kaybolur. Ototrof organiz-
malar fotosentezle güneş enerjisini organik besindeki kimyasal enerjiye dönüş-
türür. Ekosistemdeki ototroflar dahil diğer canlılar enerji kaynağı olarak organik
besindeki kimyasal enerjiyi kullanarak ısı açığa çıkarırlar.
� Ekolojik açıdan gelen güneş ışığının şiddeti, miktarı ve süresi önemlidir. Belli
bir sürede belli bir alana ulaşan güneş ışığı miktarı, güneş ışınlarının geliş açı-
sına bağlıdır. Işınların geliş açısı daraldıkça birim alana düşen enerji miktarı ve
yeryüzüne ulaşan ışık miktarı azalır. Bu durum, o bölgede yaşayan canlıların
özellikle bitkilerin yayılışları ve faaliyetlerini etkiler.
b. Sıcaklık:
� Biyosferde güneş ışınları eşit oranda dağılmadığından sıcaklık her yerde eşit
değildir. Bu durum atmosferde hava akımlarının oluşmasına iklimsel değişik-
liklere ve farklı mevsimlerin oluşmasına neden olur. Güneşten yeryüzüne gelen
ışınların bir kısmı atmosfer tarafından soğurulur, bir kısmı da topraktan atmos-
fere geri yansır. Böylece atmosfer ısınır. Atmosferin ısınması doğal bitki örtüle-
rinin çeşitliliğini sağlar.
� Organizmaların yeryüzündeki dağılış alanlarının sınırlarının belirlenmesinde sı-
caklık etkin bir faktördür. Ayrıca sıcaklık, canlıların gelişmesi, üremesi ve me-
tabolik faaliyetleri üzerinde de etkilidir. Örneğin metabolik olayları düzenleyen
enzimlerin verimli çalışabilmesi için canlılardaki vücut sıcaklığının belirli seviye-
lerde tutulması gerekir.
c. İklim:
� Uzun bir zaman aralığı içinde belli bir bölgede hakim olan atmosfer koşullarına
iklim denir. Ekosistemlerdeki canlı çeşitliliğinde güneşten gelen ışınlar, sıcak-
lık, basınç, nem, yağış ve hava hareketleri gibi iklimsel faktörlerin etkileri çok
büyüktür. Ekosistemin cansız çevresi ise iklimsel faktörler ve yeryüzü şekilleri-
nin etkileşimi sonucu oluşur.