Örnek Sorular
Palme Yayınevi4.Ünite / CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI
- Aşağıdaki özelliklerden hangisi tüm bakte-
riler için ortaktır?
A) Ototrof beslenme
B) Prokaryot hücre yapısına sahip olma
C) Oksijenli solunum ile ATP üretme
D) Endospor oluşturma
E) Oksijen üretme - Glikoz, bazı amino asitler ve bazı vitaminleri
içeren bir besi yerinde üreyebilen bakterile-
rin;
I. organik maddelere gereksinim duyma,
II. inorganik bileşiklerden organik bileşikler
sentezleme,
III. oksijensiz yaşama,
IV. ışık enerjisini kullanma
özelliklerinden hangilerine sahip olduğu ke-
sinlikle söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) II ve IV E) III ve IV
(2014 - YGS) - Aşağıdakilerden hangisi bakterilerin canlı-
lara sağladığı faydalardan biri değildir?
A) Zararlı kimyasalları parçalamaları
B) Bazı besin maddelerinin üretiminde görev
yapmaları
C) Doğadaki organik atıkları parçalamaları
D) Antibiyotiklere dirençli olmaları
E) Madde döngülerine katkı sağlamaları
27 A 28 B 29 E 30 EZararlı Bakteriler
• Patojen bakterilerden bazıları konak canlının hücre ve dokularını tahrip ederken
bazıları da toksin adı verilen zehirli proteinler üretirler. Böylece organizmanın has-
talanmasına, bazen de ölümüne neden olabilirler.
• Bazı anaerob bakterilerin ürettiği toksinler yiyeceklerin ve konservelerin bozul-
masına neden olur. Bu besinleri tüketen insanlarda besin zehirlenmesi görülür.
Yararlı Bakteriler
• Saprofit bakteriler, organik atıkları inorganik maddelere çevirerek doğadaki mad-
de döngüsüne büyük katkı sağlarlar.
• Azot bağlayıcı bakteriler atmosferdeki azot gazını, bitkilerin yararlanabileceği bir
moleküle dönüşümünde görev yaparlar.
• İnsanların kalın bağırsağında yaşayan mutualist bakteriler B ve K vitamini üre-
tirler.
• Kullandığımız antibiyotiklerin (streptomycin, neomycin, erythromycin, aureomycin
ve tetracylin gibi) yarıdan çoğu toprak bakterilerinin bir cinsi olan Streptomyces’tan
elde edilmektedir. Fakat uygun kullanılmayan bu antibiyotikler mikroorganizmala-
rın mutasyonla direnç kazanmasına neden olabilirler.
Antibiyotikler bakterilere karşı etkilidir ancak virüslere etki etmezler. Bu
nedenle grip ve nezle gibi viral hastalıklarda antibiyotik kullanımı gereksizdir.
Viral hastalıklarda antibiyotik kullanımı antibiyotik direncinin oluşmasına, vücut
hücrelerinin ölmesine ve yan etkileri nedeniyle iyileşme sürecinin uzamasına
neden olur. Antibiyotik direnci, antibiyotiğin belirli bir bakteriyi öldürme veya
bakterinin üremesini durdurma özelliğini kaybetmesi anlamına gelir.• Hastalıklardan korunma ve tedavide bakterilerden yararlanılarak hazırlanan aşı
ve serum kullanılır. Aşı ile sağlıklı bireye zayıflatılmış ya da öldürülmüş bakteriler
verilir. Bağışıklık sisteminin uyarılması ile oluşan antikorlar aktif bağışıklık sağlar.
Serum elde etmek için bazı hayvanların vücuduna zayıflatılmış bakteriler verilir.
Hayvanın ürettiği antikorlar bir dizi özel teknik ile izole edilerek serum elde edilir.
Serum, hasta bireylere verilip, pasif bağışıklık sağlar.
• İnsanlar bakterileri ticari ürünlerin üretiminde “fabrika” olarak da kullanmaktadır.
Kimyasal endüstri, aseton, bütanol ve diğer bazı ürünlerin üretiminde çok büyük
miktarda bakteri kültürlerinden yararlanılır. İlaç firmaları vitamin ve antibiyotik üreti-
mi için bakterilerden faydalanmaktadır. Ayrıca gıda sanayi, sütün yoğurda dönüşü-
münde ve çeşitli peynirlerin yapımında bakterileri kullanmaktadır. DNA teknolojisi
ise prokaryotların ticari alanda işlev görmesinde bir çağ başlatmıştır.
• Bakteriler biyoremedrasyon adı verilen yöntemle su, hava ve topraktaki kirletici-
lerin giderilmesinden kullanılmaktadır.