Örnek Sorular
Palme Yayınevi8.Ünite / SİNİR SİSTEMİ
- Botoks, insanda uygulandığı bölgede sadece
motor sinirlerindeki iletimi engellemek için kul-
lanılan bir maddedir.
Buna göre, botoks, uygulandığı bölgede,
I. uyarıların alınarak merkezi sinir sistemine
iletilmesi,
II. tepki organında cevap oluşması,
III. uyarıların merkezi sinir sisteminde algılan-
ması
işlevlerinden hangilerini engeller?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
(2006 – ÖSS Fen-2) - Aşağıda aynı nöronun üç farklı uyarıya karşı
gösterdiği tepkiler verilmiştir.- uyarı
↑- uyarı
↑- uyarı
↑Buna göre,
I. 1. uyarı nöronda impuls oluşumuna ne-
den olmuştur.
II. 2. uyarı eşik değerin altındadır.
III. 3. uyarının şiddeti 1. uyarıdan fazladır.
yorumlarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III- Bir duyu nöronunun dendriti aşağıdaki yapı-
lardan hangisi ile temas halinde olabilir?
A) Ara nöron B) Reseptör
C) Çizgili kas D) Motor nöron
E) Endokrin bez
7 C 8 A 9 E� Bu nöronlardaki aksaklıklar durumunda oluşabilecek bazı durumlar aşağıda ve-
rilmiştir:
• Duyu nöronu zarar gören birey; uyarıyı duyu organından merkezi sinir sis-
temine iletemez. Bu nedenle elini sıcak bir cisime dokunsa bile sıcaklığı
hissedemez. Lokal anestezi bu duruma örnek olarak verilebilir.
• Ara nöronu zarar gören birey; uyarıyı duyu organından merkezi sinir sis-
temine taşır. Fakat bu kısımdaki nöronlar görev yapamadığından uyarıyı de-
ğerlendiremez ve tepki veremez. Felç, bu duruma örnek olarak verilebilir.
• Motor nöronu zarar gören birey; uyarıyı duyu organından alarak merkezi
sinir sistemine getirir ve bu kısımda gerekli değerlendirmeyi yapar. Fakat
değerlendirme sonucu tepki organına iletilemez ve tepki veremez. Örneğin
eli sıcak bir cisme dokunan birey, cismin sıcak olduğunu hisseder ve canı
yanar. Buna rağmen elini çekemez. Botoks uygulamalarında buna benzer
bir durum oluşur. Yüzde yapılan botoks uygulamaları sonucunda bu bölge-
deki motor sinirler çalışmaz. Yüz kaslarına uyarı gitmediğinden mimiklerde
azalma görülür.
� Sinir sisteminde bu nöronlardan farklı olarak nöroglia (glia) hücreleri bulunur.
Nöroglialar, nöronlara desteklik verir ve beslenmelerine yardımcı olur. Ayrıca
glia hücreleri ortamdaki iyon konsantrasyonunu kontrol ederek nöronların me-
tabolizmasını ve faaliyetlerini de düzenler. Schwan hücreleri ve oligodentrosit-
ler glia hücrelerine örnek olarak verilebilir.
• Schwan hücreleri çevresel sinir sisteminin nöronlarında milyelin kılıf oluşturur.
• Oligodendrositler merkezi sinir sisteminin nöronlarında miyelin kılıf oluşturur.
B. NÖRONLARDA İMPULS OLUŞUMU
� İç ve dış çevreden gelen uyartılar, sinir hücresinde impuls adı verilen elektriksel
ve kimyasal değişiklikler başlatır.
� Sinir hücrelerinde impuls oluşmasını sağlayan en düşük uyarı şiddetine eşik
değer (eşik şiddeti) denir.
� Ya Hep Ya Hiç Prensibi: Sinir hücresi eşik değerin altındaki uyarılara tepki
vermez. Yani uyartı oluşturmaz. Eşik değer ve eşik değerin üzerindeki uyarılara
ise maksimum tepki verir. Bu duruma ya hep ya hiç prensibi denir.
� Aşağıda eşik değeri 10 mV olan bir nöronun dört farklı uyarıya karşı verdiği
tepkiler sembolik olarak gösterilmiştir.
Eşik
değer
(10 mV)- uyarı
(4 mV)
2. uyarı
(9 mV)
3. uyarı
(10 mV)
İmpuls yok İmpuls yok İmpuls var İmpuls var- uyarı
(25 mV)
� Yukarıdaki şemada da görüldüğü gibi uyarının şiddeti artsada oluşan impulsun
büyüklüğü değişmez, fakat sayısı artar. Bu durumda uyarılan efektör hücre sa-
yısı artacağından tepki şiddeti de artar.