Palme Yayınları - YKS Biyoloji Konu Anlatımlı A 2018-2019

Örnek Sorular

Palme Yayınevi

2.Bölüm / Hücre Teorisi ve Hücre Zarından Madde Geçişleri

57. Difüzyon ve osmoz ile ilgili olarak
    I. Enerji harcanmaksızın gerçekleşirler.
    II. Seçici geçirgen olan yapay veya doğal
    
    bir zarın varlığında gerçekleşebilirler.
    III. Zardan geçemeyen moleküllerin hücre
    
    dışına atılmasını sağlarlar.
    ifadelerinden hangileri ortaktır?
    A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
    D) I ve II E) II ve III
    (2017 – LYS)


58. Aşağıda aktif taşıma olayı şematize edilmiştir.

E

R : Taşınan madde

E ve F : Enzim

Doku sıvısı Hücre zarı Sitoplazma

RT

R T R

F

ATP

ADP + P

Bu  şema    ile ilgili,

I.   R  maddesinin  sitoplazmadaki  derişimi    

doku    sıvısından  daha    fazladır.

II.  Bu olay     sadece canlı    hücrelerde gerçek-

leşir.

III.     Taşıyıcı   proteinin   R    maddesine  bağlan-

masında F,   ayrılmasında   E    enzimi görev   

yapmıştır.

yargılarından   hangileri   doğru   değildir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) II ve III

59. Belirli bir tür tatlısu alginde, yaşadığı ortamda
    bulunandan 1000 kat fazla K+ bulunmaktadır.
    Bu tatlısu algiyle ilgili olarak,
    I. K+ dengesinin korunmasında ATP harca-
    nır.
    II. K+ dengesinin korunmasında ilgili enzim-
    ler işlev görür.
    III. Algin canlılığını kaybetmesiyle K+ difüz-
    yona uğrar.
    yargılarından hangileri doğrudur?
    A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
    D) II ve III E) I, II ve III
    (2002 – ÖSS)
    54 C 55 D 56 B

Hücredeki   su  miktarı ile turgor  basıncı doğru   orantılı    olarak  değişir.

�    Hayvan hücrelerinin    aşırı    su  alması hücre   için     zararlı    olabilir.   Örneğin hipotonik   

ortamda bekletilen  alyuvar hücreleri   su   alarak şişer.  Hücre   duvarı  olmadığı    için,   

bir  süre    sonra  hücre   zarı     bu  basınca    dayanamaz   ve   patlar.    Bu   olaya  hemoliz

denir.

Osmotik Basınç

�    Hücre  içindeki    çözünmüş    maddelerin  oluşturduğu su   alma    isteğine   denir.  Hüc-

renin   sitoplazmasında bulunan çeşitli şekerler,   organik ve   inorganik  tuzlar  oz-

motik   basınç  oluşturarak hücrenin    dış ortamdan    su  almasını    sağlar.

Hücre   içindeki    madde   yoğunluğu   ile     hücrenin    osmotik basıncı doğru

orantılıdır.

�    Osmotik    basınç  bitki    ve  hayvan hücrelerinin    madde   alış     verişinde  etkilidir.  Bit-

kiler    topraktaki suyu    kök  osmotik    basınçları  sayesinde   alırlar.    Kurak   bölge   bit-

kileri, kök  osmotik    basınçlarının   yüksek  olması  sayesinde   ortamda az   miktarda   

bulunan suyu kökleri ile emebilirler.

�    Hücrelerde osmotik basınç  ile  turgor basıncı ters     orantılı   olarak  değişir.    Osmo-

tik basınç  ile turgor  basınç  arasındaki  fark    emme    kuvveti olarak  adlandırılır.

Emme    kuvveti =   Osmotik basınç  –   Turgor  basıncı

B.  AKTİF   TAŞIMA

�    Bir    maddenin    yoğunluğunun    düşük   olduğu  ortamdan,   yüksek  olduğu  ortama  

doğru   ATP  harcanarak taşınmasına denir.  Bu   olay    sırasında  hücre   zarındaki   

enzimler    ve  taşıyıcı    proteinler  görev   yapar.

Aktif taşıma

Az yoğun

Hücre zarı

ATP ADP Çok yoğun

�    Aktif  taşımada    taşınacak   madde   zarın    bir     tarafında  protein yapılı  taşıyıcıya  bağ-

lanır.   ATP'    den     sağlanan   enerji  ile  taşıyıcı   proteinde   şekil    değişikliği    olur.    Bu  şe-

kilde    zarı    geçen  madde   az   yoğun  olduğu  ortamdan    çok  yoğun  olduğu  ortama  

doğru   taşınmış    olur.

�    Aktif  taşımada    enerji  harcanır.   Bu   nedenle    enerji  yetersizliğinden    aktif    taşıma 

durur,  pasif   taşıma  devam   eder.   Hücre   içi  ve  dışı    arasında   yoğunluk    farkı    orta-

dan kalkar  ve  hücrenin    faaliyetleri    durur.