Örnek Sorular
Palme Yayınevi
1.Bölüm / Canlılar Arası Yaşama ve Beslenme İlişkileri
- Aşağıdaki canlılardan hangisinin yaşam
şekli, saprofit (çürükçül) yaşama bir örnek
olabilir?
A) Bitki ve hayvan artıklarını amonyağa çevi-
ren bakteriler
B) İnsan bağırsağında yaşayan tenyalar
C) Badem ağaçlarının gövdesinde yaşayan
ökseotu
D) Baklagillerin köklerinde yaşayan rizobiumlar
E) İnsan alyuvarlarında yaşayan plazmod-
yumlar
(1984 – ÖYS) - Saprofit organizma sayısının azaldığı bir
ekosistemde,
Ortamda birikenorganik atık miktarı
IIZaman I
III
Üretici canlılar arasındaki
mineral rekabeti
Zaman
Tüketici canlı sayısı
Zaman
grafiklerindeki değişimlerden hangilerinin
gerçekleşmesi beklenir?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
- Çürükçül beslenen bir canlıda,
I. sindirim enzimlerinin oluşması,
II. sindirim enzimlerinin besin maddelerini
etkilemesi,
III. boşaltım maddelerinin oluşması
olaylarından hangileri, bu canlının hücresi
dışında gerçekleşir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
(2002 – ÖSS)
7 D 8 E 9 E
Karışık Beslenenler (Omnivor):
� Hem üretici hem de tüketicileri yiyerek beslenen canlılardır. Bu şekilde besle-
nen canlılar hem etçil hem otçul olarakda adlandırılır. İnsan, ayı ve maymun gibi
canlılar bu grupta yer alır.
b. Saprofit (Ayrıştırıcı) Canlılar
� Doğadaki organik atıkları inorganik maddelere çevirerek, yeniden üreticilerin
kullanımına sunarlar. Bu nedenle doğadaki madde döngüsünde önemli bir yere
sahiptirler.
� Enzim sistemleri gelişmiş olup, hücre dışı sindirim yaparlar.
� Bazı bakteriler, bazı mantarlar ve toprak solucanları saprofit organizmalara ör-
nek olarak verilebilir.
� Aşağıda saprofit bir bakterinin proteinli organik bir atıktan faydalanması
sürecinde gerçekleşen olaylar verilmiştir:
İnorganik maddeler
Amino asitler
Saprofit bakteri
1
2
3
4
Proteinli
organik atık
- Saprofit bakteri sindirim enzimlerini hücre dışına salgılar.
- Hücre dışındaki proteinlerin hidrolizi sonucu amino asitler oluşur.
- Oluşan amino asitler difüzyon ya da aktif taşıma gibi taşınma biçimleri ile hücre
içine alınır. - Amino asitlerin oksijenli solunum ile parçalanması sonucunda karbon dioksit,
su ve amonyak gibi inorganik maddeler oluşur. Amonyak toprağa, karbon di-
oksit ise atmosfere verilir.
Saprofit bakterilerde amonyak ve karbondioksit gibi metabolik atıklar
hücre içinde oluşur.
- HEM OTOTROF HEM HETEROTROF CANLILAR
� Bazı besinleri kendileri üreten, bazı besinleri ise dış ortamdan hazır alan canlı-
lardır. Böcekçil bitkiler ve öglena bu grubun en iyi örnekleridir.
� Böcekçil bitkiler azotça fakir topraklarda yaşarlar. Bu nedenle amino asit ihti-
yaçlarını yaprakları ile yakaladıkları böceklerden sağlarlar.