metod pozwalających mierzyć się
z wyzwaniami afektywnymi i poznawczymi,
jakie stwarza ekokatastrofa. Dlatego,
chcąc uwidocznić możliwości tworzenia
alternatywnych strategii afektywnych,
które mogą okazać się aktualne również
na gruncie praktyki choreograficznej
i teatralnej, zdecydowaliśmy się przyjrzeć
naszym doświadczeniom odbiorczym,
wywoływanym przez performatywne
słuchowisko The End of the World Has
Already Happened, stworzone przez
przywołanego już Mortona.The End of the World Has Already Happened
to słuchowisko w trzech odcinkach. W
pierwszym, zatytułowanym We’re doomed!,
Morton opowiada o zjawisku ekoszoku,
rozpatrując je z jednej strony w kontekście
strategii tworzenia ekoszokowych narracji
medialnych (w rozmowie z dziennikarką
ekologiczną Amy Westervelt), a z drugiej
z perspektywy odbiorczej (w odwołaniu
do własnego doświadczenia depresji
klimatycznej i wywiadu z psychoterapeutką
Caroline Hickman). Druga część, The
Hurricane in Your Cereal Bowl, jest próbą
przełożenia wielości przekraczających
wyobraźnię skali przestrzennych i czasowych,
w jakich rozgrywa się ekokatastrofa, na
performance dźwiękowy, który współtworzą
wypowiedzi puertorykańskich aktywistek
ekologicznych Colibrí Sanfiorenzo
Barnhard i Anahí Lazarte Morales, artysty
Olafura Eliassona oraz Hiltona Kelley’ego
działającego w Stanach Zjednoczonych na
rzecz osób, które straciły dom w wyniku
powodzi. W trzeciej części, Cue the Sinister
Music, Morton szuka alternatywnych wobec
ekoszoku sposobów bycia z afektami, jakie
uruchamia w nas katastrofa ekologiczna.
Dostrzega je w strategiach przedstawiania
relacji między ludźmi i nieludźmi, obecnych
w bajkach dla dzieci, eksperymentalnym
kinie dokumentalnym, czy praktykach
związanych z młodzieżowym aktywizmem
klimatycznym, o których rozmawia
z ekologiem i pisarzem Liamem
Heneghanem, artystką Amy Cutler oraz
aktywistami Sarah Eagleheart i Georgemnie zamierzamy jednak wyodrębniać,
rozpisywać na głosy i oddzielnie analizować
doświadczeń afektywnych każdego z nas
- chcemy, żeby przenikały się ze sobą.
W związku z tym zapis naszych doświadczeń
przyjmuje formę narracji w pierwszej osobie
liczby pojedynczej. Zastosowany przez nas
czas teraźniejszy służy zaś oddaniu inten-
sywności tych oświadczeń i wytworzeniu
u czytelników_czek poczucia bezpo-
średniości. Czasem zapisy poszczególnych
reakcji afektywnych nie będą trudne do
odróżnienia, jednak chcemy potraktować je
jako jedną polifoniczną wypowiedź, w której
różnice i powinowactwa będą aktualizowały
się w złożonych relacjach. Śledząc te relacje,
postaramy się uchwycić wyłaniające się
z nich potencjalności takiego doświadczenia
sztuki, które pozwala przekształcić
wyobraźnię polityczną, otwierając nas na
alternatywne sposoby (prze)życia w czasie
katastrofy, która nie tyle nadchodzi, co trwa
i staje się naszą codziennością.
Nie będziemy jednak poszukiwać tych
alternatyw w utopijnych wizjach świata,
sytuowanych najczęściej w odległej
przeszłości czy przyszłości. Jak nam
się wydaje, alternatywne strategie
afektywne istnieją tu i teraz, przysłonięte
jedynie przez dominujące dziś strategie
ekoszoku. W polskim teatrze i tańcu
podejmowane są obecnie pierwsze
próby ich wypracowywania,^8 któ re
chcemy wzmocnić, szukając inspiracji w
praktykach wywodzących się z innych
pól sztuki. Sądzimy, że przepływy
narzędzi pracy twórczej i badawczej,
jakie dokonują się na gruncie sztuk
performatywnych (rozumianych jako
obszar transdyscyplinarnych działań
rozszczelniających podziały gatunkowe
między teatrem, tańcem, filmem, muzyką,
sztuką performance i sztukami wizualnymi,
które wchodzą w rozmaite alianse z naukami
ścisłymi i technonaukami), dostarczają
(^8) Wystarczy przywołać garść przykładów z ostatnich
lat: spektakl Martwa natura (2018) w reżyserii Agnieszki
Jakimiak, Ostatni Romualda Krężela, projekt Osuwisko
Agaty Siniarskiej, Salvage Katarzyny Wolińskiej i inne.